Prace renowacyjno-konserwatorskie wnętrza kościoła pw. Chrystusa Króla w Witnicy. Fot. PAP/M. Bielecki
Barokowy wystrój kościoła w Witnicy pod Chojną (Zachodniopomorskie) odzyskuje swój wygląd sprzed wieków; renowacja ma się zakończyć pod koniec roku. „To perełka”– powiedział o świątyni kierujący pracami konserwatorskimi prof. Jarosław Rogóż z UMK.
Za niemal cały wystrój kościoła odpowiadał malarz C. Eyffler (lub Eiffler) - to on pod koniec pierwszej połowy XVIII w. wykonał polichromię na sklepieniu, a także dekoracje malarskie na wschodniej i zachodniej ścianie tarczowej. Obie przed konserwacją były niewidoczne. Na ścianie wschodniej artysta ukazał Zmartwychwstanie Chrystusa.
"Historycy sztuki w opisach kościoła wzmiankowali, że jest tam taka scena, ale nie było żadnego opisu. Werniks bardzo pociemniał, a kiedy przeciekał dach, powstały też pewne uszkodzenia. O dziwo jednak, kiedy plamy zostały usunięte, a werniks zdjęty, okazało się, że nie ma zbyt wielu zniszczeń, rekonstrukcja obejmowała tylko miejsca, które zostały zalane" – powiedział PAP kierujący pracami konserwatorskimi dr hab. Jarosław Rogóż, prof. UMK z Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Malowidło widoczne nad ołtarzem przedstawia powstającego z grobu i wstępującego do nieba Chrystusa, któremu towarzyszą aniołowie. Po dwóch stronach widoczne są też postaci przestraszonych rzymskich żołnierzy.
Po przeciwnej stronie, na ścianie zachodniej znajduje się fragmentarycznie zachowane malowidło przedstawiające Sąd Ostateczny. Po jego lewej stronie widoczna jest scena Niesienia Krzyża, pośrodku malarz ukazał Trójcę Świętą, a po prawej – piekło. To – jak wskazał prof. Rogóż – jedyne takie przedstawienie tej sceny, prawdopodobnie wzorowane na grafice niderlandzkiej z XVI w.
Konserwatorzy przywrócili także do pierwotnego wyglądu strop – namalowane przez XVIII-wiecznego artystę chmury i gwiazdy były wcześniej niewidoczne – zostały zamalowane podczas jednego z "remontów". Odnowiono też malowidło pośrodku sklepienia, przedstawiające Alegorię Wiary.
Zrekonstruowane zostało także drewniane i polichromowane epitafium portretowe Hansa Christopha von Sacka zmarłego w 1713 r. – wieś, a także patronat nad kościołem należały do jego rodziny do początków XIX w.
"Jego stan był, można powiedzieć, dość poważny, konieczne było wiele zabiegów, aby utrwalić istniejące elementy i zrekonstruować brakujące. Trudne było skonsolidowanie wszystkich obiektów. Udało się odtworzyć epitafium tak, by całość prezentowała się niemal tak imponująco, jak w pierwotnym kształcie" – wskazał prof. Rogóż.
Odrestaurowana została także loża kolatorska na ścianie południowej, na której widnieją nazwiska rodzin i herby, którym przywrócono oryginalną kolorystykę. Prace objęły też emporę muzyczną, w której do niedawna znajdowały się nieczynne zabytkowe organy – pomimo dużych zniszczeń, konserwatorzy odtworzyli malowidła-epitafia z herbami i nazwiskami patronów na balustradzie.
Obecnie prowadzona jest renowacja barokowego ołtarza i malowidła na zachodniej ścianie tarczowej. Prace prowadzone są od 2018 r., planowo mają się zakończyć wraz z końcem br., choć możliwe, że renowacja potrwa krócej.
"To perełka, rzadko spotyka się niewielkie kościoły w małych miejscowościach z wystrojem tak spójnym i przemyślanym. Wnętrze robiło wrażenie nawet przed konserwacją, kiedy niewiele było jeszcze widoczne" – zaznaczył prof. Rogóż.
Wybudowany w 2. poł. XIII w. kościół, obecnie pw. Chrystusa Króla, w położonej pod Chojną Witnicy, to budowla z okresu przejściowego między romanizmem a gotykiem, z wieżą wybudowaną w XV w. Około 1540 r. kościół przejęty został przez protestantów.
Bogate wyposażenie kościoła jego patroni ufundowali w XVIII w. Na początku wieku ołtarz ambonowy i lożę kolatorską wybudowano na polecenie Hansa Georga von Sacka.
Ostatnią – przed obecną – renowację świątyni przeprowadzono w 1932 r. Kościół został poświęcony jako rzymskokatolicki w 1952 r.(PAP)
autorka: Elżbieta Bielecka
emb/ pat/
