Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą zaprezentował w piątek sześć pomników, które staraniem Komitetu i polskich instytucji zostały w tym roku odnowione na najstarszej wileńskiej nekropolii. Wykonano prace na łączną sumę około 15 tys. euro.
„Jestem zadowolony z wyniku pracy. Zrobiliśmy wszystko, co zamierzaliśmy” - powiedział PAP Dariusz Żybort, prezes Komitetu.
Za pieniądze zebrane podczas kwest od różnych instytucji i od osób prywatnych odnowiona została kwatera rodzeństwa marszałka Józefa Piłsudskiego, pomnik Adama Bartoszewicza, pomnik Bronisławy Zanowej, synowej Tomasza Zana, przyjaciela Adama Mickiewicza, a także pomnik rzeźbiarza Józefa Noworytto.
Ze środków Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” odnowiono w tym roku grób powstańca listopadowego Justyna Hrebnickiego, a za pieniądze ambasady RP w Wilnie odnowiono grób legionisty Wacława Konopki, odznaczonego Krzyżem Walecznych i orderem Virtuti Militari.
„Zgodnie z kilkuletnią tradycją jesienią prezentujemy prace wykonane w roku bieżącym na Rossie, by ludzie wiedzieli, jak są wykorzystywane pieniądze, które ofiarowują podczas kwest” - mówi Żybort. Podkreśla, że „prezentacja i wspólny spacer po cmentarzu jest też okazją do zgłębiania naszej wiedzy o Rossie, o naszej spuściźnie”.
Od kilku miesięcy trwa też kompleksowa renowacja najstarszej części Rossy z funduszy samorządowych i unijnych na łączną sumę 2 mln euro.
Do 2020 roku ma być odrestaurowanych sześć kaplic, 341 nagrobków, z których 141 znajduje się na liście zabytków. Przewidziane jest uporządkowanie alejek o powierzchni 3,5 tys. metrów kwadratowych, umocnienie skarp, odnowienie frontowej części ogrodzenia i głównego wejścia na cmentarz. Przewidziano też zainstalowanie oświetlenia cmentarza i ustawienie kamer monitoringu.
Cmentarz na Rossie liczy blisko 250 lat. Jest malowniczo położony na wzgórzach i porośnięty starodrzewem. Został mocno okaleczony nie tylko przez czas, ale także przez władze w okresie radzieckim, gdy nekropolie były dewastowane i rabowane. Wiele nagrobków jest pochylonych, zapadniętych w ziemię, bez krzyży, z powybijanymi medalionami i zniszczonymi napisami.
Rossa składa się z kilku części: Starej Rossy, Nowej Rossy i Cmentarzyka Wojskowego z mauzoleum marszałka Józefa Piłsudskiego, w którym spoczywa jego serce i prochy matki. Na obszarze ponad 10 hektarów jest około 26 tys. nagrobków, pomników, grobowców. Spoczywają tu m.in. profesorowie wileńskiego Uniwersytetu Stefana Batorego, są też groby archeologa i pisarza Eustachego Tyszkiewicza, rzeźbiarza i architekta Antoniego Wiwulskiego, malarzy Franciszka Gucewicza i Franciszka Smuglewicza, groby dwojga dzieci Stanisława Moniuszki. Na Rossie pochowani są również ojciec litewskiego odrodzenia narodowego Jonas Basanaviczius, malarz i kompozytor Mikalojus Konstantinas Cziurlionis, pisarze Vincas Mykolaitis-Putinas, Balys Sruoga, a także wiele innych osób zasłużonych dla Polski, Litwy i Wilna.
Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)
aki/ jo/ mc/
