Serhij Żadan, Glencree Centrum Rekoncyliacji i Pokoju z Irlandii i s. Michaela Rak otrzymali Nagrody im. Sérgio Vieiry de Mello przyznawane osobom i organizacjom pozarządowym za ich szczególne zasługi dla pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur.
Nagrody 19. edycji tego wydarzenia wręczono w czwartek podczas uroczystej gali w Willi Decjusza w Krakowie. W kategorii "Osoba" nagrodę odebrał zaangażowany w walkę o wolność Ukrainy Serhij Żadan, pochodzący z Charkowa ukraiński prozaik, poeta, eseista i tłumacz literatury pięknej.
"Polska Nagroda im. Sérgio Vieiry de Mello, Brazylijczyka, trafia dziś w ręce jego imiennika Serhija Żadana, Ukraińca, którego dokonania i życie są świadectwem postawy, jaką prezentował w swoim życiu de Mello" – podkreślił w laudacji Jan Piekło, przewodniczący kapituły nagrody. Zaznaczył, że wyróżnienie jest także hołdem dla ludzi, którzy w sytuacji agresji Rosji stają w obronie godności i wolności swojego narodu. "To także wyrażenie naszej solidarności z Ukrainą" – dodał.
"Serhij Żadan zajmował się nie tylko pisaniem, ale również aktywnie uczestniczył w działaniach na rzecz niepodległości swojego kraju, praw człowieka oraz lokalnej społeczności swojego miasta i czynił to w momentach najtrudniejszych, narażając również swoje życie" – podkreślił Jan Piekło.
Były ambasador RP na Ukrainie przypomniał również, że Żadan brał udział w wydarzeniach charkowskiego Euromajdanu 2014 r. i został ranny podczas obrony jednego z budynków przed napaścią Rosjan. W 2016 r. był jednym z sygnatariuszy apelu Międzynarodowego Festiwalu Literatury w Berlinie, sprzeciwiającego się bombardowaniu Aleppo. Brał także udział w akcji domagającej się uwolnienia z rosyjskiego więzienia nielegalnie skazanego ukraińskiego reżysera Ołeha Sencowa. Jak zaznaczył Jan Piekło, jego twórczość i cała działalność artystyczna związane są z nierozerwalnie z jego zaangażowaniem na rzecz obrony swojego kraju przed rosyjską agresją i pomocy potrzebującym.
"Musimy dalej bronić terytorium prawa, terytorium sprawiedliwości. Jest to jedyne terytorium, na którym możemy mówić o godności i wzajemnym szacunku. Nasz świat jest daleki od doskonałości. Daje nam aż nadto powodów do rozpaczy i złości, jednak codzienna praca wielu osób, codzienne wsparcie i pomoc dają temu światu szansę" – powiedział laureat. "Przyszłość zależy dalej od nas, od naszego pragnienia życia w świecie, w którym człowiek ma podstawowe prawa i wolności. Taki świat jest naprawdę wart naszej pracy i naszych serc" – dodał podczas przemówienia w Willi Decjusza.
Wyróżenienie w kategorii "Organizacja pozarządowa" trafiło do irlandzkiej organizacji działającej międzynarodowo – The Glencree Centre for Peace and Reconciliation. Centrum działa od blisko 50 lat. Zostało wówczas założone jako odpowiedź na konflikt w Irlandii Północnej i jego następstwa. Nagrodę w imieniu organizacji odebrała Barbara Walsh, wieloletnia przewodnicząca zarządu.
Podczas laudacji ambasador nadzwyczajny i pełnomocny w Irlandii Anna Sochańska zaznaczyła, że Centrum współpracuje z jednostkami i grupami w celu łagodzenia konfliktów, promowania pojednania, zachęcania do zdrowych relacji i budowania trwałego pokoju, a także specjalizuje się w dialogu, mediacji, negocjacjach i edukacji pokojowej.
"Glencree odegrało ważną rolę w irlandzkim procesie pokojowym, gromadząc skonfliktowanych w celu prowadzenia poufnego dialogu i pomagając budować relacje ponad podziałami. Oprócz bieżących prac na wyspie Irlandii centrum swoją perspektywą i doświadczeniem pomaga innym państwom w rozwiązywaniu konfliktów. Praca centrum jest cały czas ważna, gdyż droga do pojednania jest długa i zawiła" – podkreśliła.
Kapitula nagrody postanowiła również przyznać specjalną nagrodę honorową, którą w uznaniu szczególnych zasług dla praw człowieka otrzymała siostra Michaela Rak, zaangażowana w niesienie pomocy osobom chorym w Hospicjum bł. ks. Michała Sopoćki w Wilnie.
"Siostra Michaela Rak od wielu lat, z pełnym oddaniem i poświęceniem, w sposób zupełnie bezinteresowny, pomaga chorym. Pomaga wszystkim, którzy tej pomocy potrzebują – bez względu na narodowość czy wyznanie. Pochyla się nad drugim człowiekiem – nad bliźnim, zawsze mając na uwadze konkretne ludzkie cierpienie. Oparta na wartościach chrześcijańskich i międzyludzkiej solidarności pomoc, którą siostra Michaela świadczy na co dzień, bez wątpienia zasługuje na najwyższy podziw i docenienie" – podkreślił podczas laudacji Jan Gębalski reprezentujący Kancelarię Prezydenta RP.
Dodał, że misja laureatki jest skoncentrowana na pomaganiu ludziom bez względu na różnice kulturowe, wyznanie czy narodowość, a "takie zaangażowanie stanowi doskonały przejaw działania na rzecz pokojowego współistnienia społeczeństw, religii i kultur".
"Człowiek człowiekowi może przynieść wojnę i cierpienie, ale człowiek człowiekowi w przestrzeni czynu miłosierdzia może przynieść pokój i miłość. I w tej misji hospicyjnej na Litwie, ziemi, która gromadzi wielonarodowość, wielowyznaniowość, wieloreligijność, w tej misji hospicyjnej mówimy i dajemy świadectwo tylko jednym językiem i jednym czynem. Językiem miłości i czynem miłości" – powiedziała, odbierając nagrodę, siostra Michaela Rak.
Polska Nagroda im. Sérgio Vieira de Mello, wysokiego komisarza ds. praw człowieka ONZ przyznawana jest corocznie osobom i organizacjom pozarządowym za ich szczególne zasługi dla pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur.
Patron nagrody – Brazylijczyk Sérgio Vieira de Mello – był m.in. wysokim komisarzem ds. praw człowieka. Urlopowany w maju 2003 r. pojechał do Iraku jako specjalny wysłannik sekretarza generalnego ONZ. Zginął 19 sierpnia 2003 r. w zamachu bombowym.
Wśród dotychczasowych laureatów nagrody znaleźli się m.in. Tadeusz Mazowiecki (Polska), Alaksandr Milinkiewicz (Białoruś), Krystyna Pryjomko-Serafin (Wielka Brytania), Leyla Ynus (Azerbejdżan), Pietro Bartolo (Włochy), Basil Kerski (Polska), czy Tamila Tasheva (Ukraina). Wśród uhonorowanych Nagrodą im. Sérgio Vieira de Mello znalazły się takie instytucje jak: Helsińska Fundacja Praw Człowieka (Polska), Stowarzyszenie Memoriał (Federacja Rosyjska), Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć (Polska), Fundacja przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu (Polska), Międzyreligijna Rada Albanii (Albania), Centrum Dialogu Międzyetnicznego i Tolerancji "Amalipe" (Bułgaria), Polska Miska Medyczna (Polska) czy Centrum Obrony Praw Człowieka "Wiosna" (Białoruś). (PAP)
Autorka: Julia Kalęba
juka/ joz/
