Bytomscy społecznicy chcą zwrócić uwagę na los zabytkowej wieży wyciągowej kopalnianego szybu Krystyna w tym mieście. W sobotę zorganizowali spacer wokół wieży. Zachęcają też do podpisania petycji do miasta ws. ratowania zabytku. Dotąd poparło ją blisko 900 osób.
Charakterystyczna, ceglana wieża Krystyny to perła modernistycznej architektury przemysłowej. Pochodzi z końca lat 20. ub. wieku. Wymurowano ją z cegły klinkierowej. Kształtem przypomina olbrzymi górniczy młot (tzw. pyrlik), bo jej szczyt jest szerszy od podstawy. Zbudowano ją jako wieżę szybu Kaiser Wilhelm II kopalni Hohenzollern. Po wojnie należała do bytomskiej kopalni Szombierki. W 2007 r. wieżę kupił prywatny inwestor.
Wówczas, kilkanaście lat temu snuto plany, aby w Krystynie umieścić luksusowy hotel, biura, sale wystawowe, centrum konferencyjne i sportowe lub lofty. Na 200-hektarowym terenie wokół przewidziano m.in. domy i obiekty handlowe. W pobliżu funkcjonuje pole golfowe. W 2021 r. wieżę wystawiono na sprzedaż.
W sobotę przedstawiciele inicjatyw m.in. Ocalmy Szyb Krystyna, BytoMy, Bytom pieszy / Bytom piechty, Kongresu Ochrony Zabytków, uczestniczyli w „urodzinach Krystyny” – spacerze po terenach dawnej kopalni Szombierki w 84. rocznicę oddania Krystyny.
Podczas spaceru m.in. zachęcano do podpisywania internetowej petycji do władz miasta i województwa, które kilkanaście miesięcy podjęły współpracę na rzecz ratowania innego monumentalnego zabytku poprzemysłowego Bytomia: Elektrociepłowni Szombierki. Tamten obiekt ostatecznie kupił duży prywatny inwestor, grupa Arche, który deklaruje jego zachowanie i rewitalizację.
Autorzy petycji, którą dotąd podpisało 880 osób, apelują do miasta o natychmiastowe działania: zabezpieczenie środków na wykup Szybu Krystyna w budżecie na 2024 r., wpisanie obiektu do Gminnego Programu Rewitalizacji. Bytom 2020+ oraz zgłoszenie rewitalizacji Szybu Krystyna do Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
„Szyb Krystyna aktualnie jest plądrowany przez amatorów złomu. W internecie krąży wiele relacji video przedstawiających niewłaściwie zabezpieczony obiekt, który systematycznie od miesięcy jest dewastowany. Pomimo zobowiązania o zabezpieczeniu Szybu Krystyna, jakie podjęli obecni właściciele niewiele z tego wynika i rujnowanie obiektu trwa w najlepsze i przybiera na sile” – napisano w petycji.
„Po raz kolejny władze miasta Bytomia popełniają ten sam błąd, jaki miał miejsce w przypadku Elektrociepłowni Szombierki, której wyposażenie poprzedni właściciel niemal w całości wywiózł na złom, a władze miasta i województwa przez lata biernie się temu przyglądały. Obecnie to samo dzieje się w Szybie Krystyna. Obiekt nie jest pilnowany” – zastrzeżono.
Oceniono, że przykłady miast ościennych, jak: Zabrze, Gliwice, Siemianowice Śląskie, Rybnik, Katowice, Świętochłowice, Ruda Śląska, Pszów, Jastrzębie Zdrój, Czeladź czy Chorzów pokazują, że tylko samorząd w porozumieniu z władzami wojewódzkimi może skutecznie ratować obiekty poprzemysłowe i nadawać im nowe funkcje, przy udziale środków europejskich.
„Szyb Krystyna cały czas jest na sprzedaż, dlatego apelujemy do władz Bytomia o zabezpieczenie środków w budżecie miasta na wykup Szybu Krystyna, zabezpieczenie go i intensywne działania na rzecz wszelkich dostępnych dofinansowań poprzez aplikowanie jako gmina Bytom, mająca wkład własny na takie działania” – uściślono.
„Apelujemy do władz Bytomia aby uwzględniły i zabezpieczyły w budżecie miasta na 2024 r. środki na wykup Szybu Krystyna i niezbędne środki do jego ratowania. W tej chwili cena obiektu na portalach z nieruchomościami oscyluje w okolicach 3 mln zł. Czyli jest to niespełna 0,3 proc. tegorocznego budżetu miasta” – wyliczono w petycji.
Społecznicy przypominają, że wieża szybu Krystyna" to obiekt unikatowy w skali europejskiej, położony 400 m od dworca kolejowego w Bytomiu i ok. kilometr od centrum miasta. Widoczna z wielu punktów Bytomia i okolicznych miast wieża ma 57 metrów – tyle, co 15-piętrowy wieżowiec.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ pat/
