Stary Cmentarz w Łodzi. Fot. PAP/A. Zbraniecki
350 zabytkowych i artystycznych obiektów sztuki nagrobnej, świadczących o wielokulturowej historii Łodzi zinwentaryzowano dotąd na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej. Na tej najstarszej w mieście nekropolii pochowani są ewangelicy, wyznawcy prawosławia i katolicy.
Łódzki Stary Cmentarz powstał w latach 1855-1858. Ponieważ Łódź była wtedy już miastem wielu religii, wyznaczono odrębne części dla katolików, protestantów i prawosławnych - obecnie część katolicka zajmuje obszar 11 ha, ewangelicka - 9 ha, a prawosławna - niespełna hektar powierzchni.
Nekropolię wyróżnia bogactwo form i stylistyki pomników nagrobnych. Prawie 200 z nich jest wpisanych do wojewódzkiego rejestru zabytków.
Stary Cmentarz jest miejscem pochówku przemysłowców, lekarzy, prawników, przedstawicieli starych łódzkich rodów, uczestników walk o niepodległość, ludzi zasłużonych dla rozwoju miasta, jego sztuki i oświaty.
Łódzki Stary Cmentarz powstał w latach 1855-1858. Ponieważ Łódź była wtedy już miastem wielu religii, wyznaczono odrębne części dla katolików, protestantów i prawosławnych - obecnie część katolicka zajmuje obszar 11 ha, ewangelicka - 9 ha, a prawosławna - niespełna hektar powierzchni.
Znajdują się tu mauzolea łódzkich rodów fabrykanckich - Grohmanów, Geyerów, Kunitzerów, Kindermannów. Najokazalszym z nich w części ewangelickiej jest neogotyckie mauzoleum zwane Kaplicą Scheiblerów, w której pochowany jest Karol Scheibler. Ten unikalny w skali światowej zabytek od kilku lat poddawany jest renowacji.
Nad częścią katolicką dominuje neorenesansowe mauzoleum rodziny Heinzlów, wzniesione w latach 1899-1904, w której jako pierwszy spoczął Juliusz Heinzel. Na cmentarzu znajdują się też zabytkowe groby rosyjskich urzędników carskich, przedstawicieli inteligencji i artystów.
Można tu także znaleźć mogiły powstańców z 1863 r. i uczestników wojny polsko-bolszewickiej z 1920 r. W tej nekropolii pochowani są m.in. porucznik Stefan Pogonowski, jeden z bohaterów bitwy warszawskiej 1920 roku, znakomity rzeźbiarz Wacław Konopka, wybitny malarz i teoretyk sztuki z kręgu konstruktywizmu Władysław Strzemiński, aktor Leon Niemczyk oraz senator Andrzej Ostoja-Owsiany.
Od prawie 20 lat fundusze na renowację zabytków nekropolii zbierane są podczas kwesty, która odbywa się na cmentarzu w okresie Wszystkich Świętych. W ubiegłym roku udało się zebrać ponad 88 tys. zł, za które przeprowadzono w sumie dziewięć
realizacji konserwatorskich. Odrestaurowano siedem kolejnych zabytkowych obiektów sztuki nagrobnej, a dwa poddano pracom pielęgnacyjnym - powiedział PAP Cezary Pawlak z Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem.
Wśród odrestaurowanych zabytków jest m.in. pomnik Marii i Konstantego Piotrowiczów - powstańców styczniowych, którzy w lutym 1863 r. stracili życie w bitwie pod Dobrą.
W tym roku w ramach projektu "Stary Cmentarz 2.0" powstała wirtualna mapa części ewangelicko-augsburskiej; daje ona możliwość wyszukiwania pochowanych osób i lokalizacji ich grobów. Dodatkowo zostały one sfotografowane, a wybrane - szczegółowo opisane.
Zebrane dotąd podczas kwest pieniądze, w połączeniu ze środkami samorządowymi, pozwoliły na odnowienie w sumie 120 zabytków nekropolii; przeprowadzono także inwentaryzację jej zabytków. (PAP)
szu/ ls/
