Wielka Synagoga na Tłomackiem. Źródło: CBN Polona
W sobotę Warszawa upamiętni 142. rocznicę otwarcia Wielkiej Synagogi na Tłomackiem, oddając jednocześnie hołd zgładzonej żydowskiej społeczności – podaje stołeczny magistrat. Na ścianie zajmującego jej miejsce Błękitnego Wieżowca przy pl. Bankowym o godz. 21 zostanie wyświetlona iluminacja zniszczonej świątyni.
Wielka Synagoga, zburzona przez Niemców po upadku powstania w getcie warszawskim, po raz trzeci zostanie symbolicznie odbudowana - obrazem, dźwiękiem i emocjami. Multimedialne wydarzenie według koncepcji artystki Gabi von Seltmann uczci 142. rocznicę otwarcia Wielkiej Synagogi.
"Nie wolno być obojętnym wobec zła i nienawiści. Mamy obowiązek reagować. Naszym projektem nawiązujemy do obecnej rzeczywistości, dedykując go wszystkim mniejszościom, które ucierpiały i nadal cierpią prześladowania. Niech zagłada żydowskiej społeczności nie będzie daremna" - powiedziała o tym upamiętnieniu pomysłodawczyni projektu.
75 lat temu Niemcy wysadzili w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem w Warszawie
Wizerunek powstającej z gruzów synagogi pojawi się na ścianie zajmującego jej miejsce Błękitnego Wieżowca. Z archiwalnego nagrania będzie można usłyszeć śpiew kantora tej synagogi, Gerszona Siroty, który zginął w warszawskim getcie, a fragmenty wiersza Bashert (Przeznaczenie) przeczyta autorka, Irena Klepfisz, córka Michała Klepfisza – żołnierza Żydowskiej Organizacji Bojowej.
Wielka Synagoga zbudowana przy ul. Tłomackie 7 była jedną z najwspanialszych polskich budowli wzniesionych w XIX wieku. Jej uroczyste otwarcie odbyło się 26 września 1878 roku w święto Rosz ha-Szana. Podczas ceremonii rabin Izaak Cylklow przywitał rosyjskiego namiestnika hr. Pawła Kotzebue nie w języku rosyjskim, hebrajskim czy jidysz, lecz w polskim, co odebrano jako zgodę na wygłaszanie kazań w tym języku, gdyż ten ostatni nie zaprotestował. Wieczne światło przed Aron ha-kodesz zapalił Henryk Natanson.
W czasie II wojny światowej budowla była sukcesywnie niszczona przez hitlerowskich okupantów. Ostatecznie Wielka została wysadzona w powietrze 16 maja 1943 roku, co było ostatnim aktem zniszczenia dzielnicy żydowskiej przez Niemców.
Wydarzenie będzie transmitowane od godz. 21 na stronie www.otwarta.org i na FB Wielka Przywraca Pamięć.(PAP)
nmk/ jann/
