W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku otwarto w piątek wystawę pt. "+Ramię krzep – Ojczyźnie służ+. Historia Sokolstwa Polskiego w Ameryce". Z-ca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma ocenił, że jest to jedna z najpiękniejszych wystaw przygotowanych przez Instytut.
"Ta wystawa pokazuje bardzo ważny fragment polskiej historii. Możemy powiedzieć o wystawie +Ramię krzep – Ojczyźnie służ+, że jest pokazaniem historii Sokolstwa Polskiego w Ameryce - organizacji niezwykle zasłużonej, która przyczyniła się w wielu aspektach do odzyskania przez Polskę niepodległości, która tę polskość kultywowała" - mówił w trakcie otwarcia wystawy z-ca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma.
Na ekspozycji w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zaprezentowano najcenniejsze archiwalia z kolekcji Sokolstwa Polskiego w Ameryce, pozyskanej do zbiorów Instytutu w 2019 r. w ramach projektu Archiwum Pełne Pamięci.
"Dla mnie osobiście, ta wystawa jest o miłości do Polski, dlatego, że gdy popatrzymy na wszystkie zgromadzone artefakty i zdjęcia, to zobaczymy, że ci młodzi ludzie, którzy wyjechali tak daleko od Polski, cały czas mieli ją w sercu i cały czas ją kochali, i ta miłość była przekazywana z pokolenia na pokolenie" - stwierdził dr Szpytma.
Podkreślił, że wielu członków tej organizacji zaciągnęło się do polskiej armii i brało udział w walce, która przyczyniła się do odzyskania przez Polskę niepodległości w roku 1918. "Ta Polska, która wówczas się odrodziła także jest dziełem sokolstwa polskiego. I za to powinniśmy być bardzo wdzięczni" - stwierdził.
Z-ca prezesa IPN ocenił, że jest to jedna z najpiękniejszych wystaw przygotowanych przez Instytut. "Cieszę się, że będzie ona pokazywana w tym ważnym muzeum" - zaznaczył.
Z-ca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku dr Marek Szymaniak, podkreślił, że jest to wystawa wyjątkowa, na której zaprezentowano ponad 400 eksponatów. "To rzadkość, jeśli chodzi o wystawy czasowe. To rzeczy o niebagatelnej wartości" - podkreślił.
"Jestem zaszczycony móc gościć tak piękną wystawę traktującą o tak ważnym wątku kształtowania polskiej niepodległości przez patriotów, których los z różnych względów rzucił na obcą ziemię" - stwierdził z-ca dyrektora M2WŚ.
Na wystawie czasowej zwiedzający będą mogli zobaczyć m.in.: list Heleny Paderewskiej, przewodniczącej Polskiego Białego Krzyża, do Agnieszki Wisły; odznaki związane z sokolstwem i "Memoriał do cywilizowanych narodów świata w sprawie Polski" przekazany przez Związek Sokołów Polskich w Ameryce na początku 1915 r. prezydentowi Stanów Zjednoczonych W. Wilsonowi, a także bogaty zbiór fotografii, mundury, sztandary, odznaczenia i artefakty związane ze sportem.
Uzupełnieniem ekspozycji są interaktywne pulpity i projekcje multimedialne, a wśród nich fabularyzowany dokument zrealizowany z okazji 15-lecia rekrutacji do Armii Polskiej we Francji – akcji przeprowadzonej na terenie USA i Kanady w trakcie I wojny światowej.
Dopełnieniem wystawy archiwalno-muzealnej jest składająca się z szesnastu plansz ekspozycja plenerowa pod tym samym tytułem, prezentowana dotychczas w Warszawie, Warce, Zakopanem, Krakowie, Rzeszowie, Sanoku i Kozłówce. Obecnie można ją zobaczyć przed siedzibą Muzeum Okręgowego w Tarnowie.
Wystawa jest rozszerzoną wersją ekspozycji pt. "Ramię krzep – Ojczyźnie służ". 135. rocznica powstania Sokolstwa Polskiego w Ameryce prezentowanej od września 2022 r. do końca marca roku bieżącego w Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce.
Wystawa w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku będzie prezentowana do 7 stycznia przyszłego roku.
Związek Sokołów Polskich w Ameryce (ang. Polish Falcons Alliance of America) - polskie stowarzyszenie gimnastyczne i społeczno-wychowawcze, powstało w 1887 r. w Chicago (USA) z inicjatywy Feliksa Pietrowicza. W 1894 r. zmieniło nazwę na Związek Sokołów Polskich w Ameryce. Od 1925 r. nosi nazwę Sokolstwo Polskie w Ameryce - Polish Falcons of America. Od 110 lat siedziba główna organizacji mieści się w Pittsburghu (Pensylwania). Kluczową postacią był długoletni prezes organizacji Teofil Starzyński. Związek Sokołów Polskich organizował pomoc humanitarną dla Polaków żyjących po zaborami, kultywował polską tradycję i prowadził działalność kulturalną wśród Polonii w USA. W latach I wojny światowej prowadzono nabór do Armii Polskiej we Francji, do której zgłosiło się ponad sześć tysięcy ochotników. W latach 30. organizacja liczyła ok. 26 tys. członków.(PAP)
autor: Piotr Mirowicz
pm/ dki/
