Warszawa, 16.11.2021. Spotkanie prasowe „Pro memoria w roku beatyfikacji kard. Stefana Wyszyńskiego. Spotkanie z mediami” na UKSW w Warszawie. Spotkanie dotyczyło wspólnej prezentacji wszystkich dziewięciu tomów „Pro memoria” prymasa Stefana Wyszyńskiego, które ukazały się do tej pory. Fot. PAP/P. Nowak
Prezentacja dziewięciu tomów „Pro memoria bł. prymasa Stefana Wyszyńskiego” odbyła się we wtorek na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Trwają prace na kolejnymi 15 tomami. W przyszłym roku do druku będzie przygotowywany tom z lat 70. – powiedział dr hab. Paweł Skibiński.
Zapiski "Pro memoria kard. Stefana Wyszyńskiego" obejmują okres 1948-1981. Seria wydawnicza jest pierwszą próbą całościowego i krytycznego wydania zapisek – opatrzonego aparatem naukowym obejmującym wstęp, przypisy oraz indeksy.
Przewodniczący rady programowej serii "Pro memoria bł. prymasa Stefana Wyszyńskiego" bp. prof. dr hab. Jan Kopiec powiedział, że Prymas Tysiąclecia był bardzo świadomym autorem wszystkiego, co zostawił. Zaznaczył, że zapiski to skrzyżowanie dziennika i dogłębnie przemyślanego sprawozdania.
"Kard. Wyszyński robił notatki z myślą o przyszłych pokoleniach, stąd starał się dokładnie opisywać okoliczności, identyfikować osoby, z którymi się spotykał, podawać materię rozmów, ale także i zapisywać pewne przesłanie, przemyślenia" - wyjaśnił bp Kopiec.
Członek rady programowej ks. prof. dr hab. Bogdan Czyżewski, wykładowca patrologii, zauważył, że właścicielem Pro memoria jest archidiecezja gnieźnieńska. "Najpierw duża część zapisków została osobiście przekazana przez kard. Wyszyńskiego ówczesnemu dyrektorowi archiwum archidiecezjalnemu w Gnieźnie ks. dr. Władysławowi Zientarskiemu. Druga część zapisków trafiła tam po śmierci prymasa. Łącznie jest 31 teczek. Zapisy były dokonywane na luźnych białych, żółtych kartkach w linie bądź w kratkę - jednostronnie albo dwustronnie pismem odręcznym Prymas Tysiąclecia" - powiedział ks. prof. Czyżewski.
Zaznaczył, że "każda teczka zawiera notatki z kolejnego roku życia i działalności prymasa". "Wyjątek stanowią teczki z okresu uwięzienia. Materiał ten obejmuje czas od września 1953 roku do uwolnienia w październiku 1956 roku. On podzielony został na dwie teczki - pierwsza od 25 września 1953 roku do 30 października 1955 roku, a druga to zapiski od 31 października 1955 do 31 grudnia 1956 grudnia" - powiedział ks. prof. Czyżewski.
Wyjaśnił, że notatki z czasów uwięzienia różnią się od reszty. "Nie były prowadzone każdego dnia, co podyktowane było monotonią życia oraz obawą, by nie trafiły w niepowołane ręce. Zawierają m.in. trzy plany sytuacyjne z dokładnymi rysunkami opisującymi miejsce pobytu: plan Rywałdu - notatka z 26 września 1953, ze Stoczka Warmińskiego z 14 października 1953 i Prudnika Śląskiego z 13 października 1954 r." - powiedział profesor.
Zwrócił uwagę, że zapiski z 1971r., 1972r. i 1974r. zachowały się tylko w maszynopisie. Poinformował, że w zapiskach z lat 1949-51 brakuje notatek z okresu od 23 lutego 1949 do października 1951 roku. Zapiski z trzech ostatnich miesięcy 1951 roku znalazły się w posiadaniu Instytutu Prymasowskiego kard. Stefana Wyszyńskiego - powiedział ks. prof. Czyżewski. "Los pozostałych jest nieznany" - dodał.
W ocenie prof. dr hab. Jana Żaryna "kard. Wyszyński wpisał się w kanon polskiej świętości związanej nierozerwalnie z patriotyzmem". "Był on człowiekiem niezwykle mocno osadzonym w dziedzictwie historii Polski i korzystał z niego zarówno na płaszczyźnie codziennej - rozumienia kontekstu geopolitycznego, polityki, bieżących problemów z tego wynikających, ale także ta historii, kształtowała go, jako Polaka i katolika" - powiedział.
Dr hab. Paweł Skibiński poinformował, że trwają obecnie prace na kolejnymi 15 tomami - w najlepszym wypadku zespół będzie w stanie wydać 12 tomów w trzy lata. "W tej chwili jesteśmy gotowi do recenzowania dwóch tomów, które są przygotowane. W przyszłym roku do druku będzie przygotowywany tom z lat 70. W bardzo zaawansowanym stanie są także prace nad kolejnymi trzema tomami" - powiedział dr. Skibiński. "Każdy tom to ponad 2 tys. przypisów" - zauważył.
Tom I "Pro memoria bł. prymasa Stefana Wyszyńskiego" obejmuje lata 1948-1952; tom II: 1953; tom III: 1953-1956; tom IV: 1956-1957; tom V: 1958; tom VI: 1959; tom VII: 1960; tom VIII: 1961 i tom IX: 1962.
W naukowym wydaniu dzienników prymasa Stefana Wyszyńskiego Pro memoria uczestniczy sześć podmiotów: archidiecezja gnieźnieńska, archidiecezja warszawska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Instytut Pamięci Narodowej, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego oraz Instytut Prymasa Wyszyńskiego.(PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ agz/
