Czterech duchownych z Polski, Czarnogóry, Rosji oraz Białorusi wyróżnionych zostało nagrodą im. księcia Konstantego Ostrogskiego za 2020 rok. Laureatów wybiera od ponad 30 lat kapituła skupiona przy – wydawanym w Białymstoku – miesięczniku „Przegląd Prawosławny”.
Nagroda im. księcia Ostrogskiego przyznawana jest od 1989 roku za zasługi w rozwoju myśli, kultury i duchowości prawosławia oraz działalność na rzecz jednoczenia chrześcijan.
W czwartek redakcja "Przeglądu Prawosławnego" przekazała PAP komunikat z wyborem laureatów za 2020 rok. Wyróżnione zostały cztery osoby: katolicki biskup pomocniczy warszawski Michał Janocha, prawosławny biskup Joanicjusz z Czarnogóry, proboszcz cerkiewnej parafii na Tajwanie Kirył Szkarbul oraz ojciec Fiodor Kriwonos z Mińska na Białorusi.
Bp Michał Janocha jest historykiem sztuki, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jak podała kapituła w komunikacie, polem jego naukowych zainteresowań jest ikonografia, zwłaszcza sztuka cerkiewna dawnej RP i tradycja bizantyjska, przede wszystkim jej odbicie w sztuce zachodniej. "Bada i porównuje twórczość chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu, wspólne źródła i odrębne drogi rozwoju. Ikona nie jest dla niego, jak dla wielu historyków, jedynie pięknym obrazem, artefaktem, czuje i rozumie jej religijny sens, teologiczne przesłanie, głębię duchowości" - podkreślono w uzasadnieniu wyróżnienia.
"Na ręce biskupa Joanicjusza, najbliższego współpracownika zmarłego w 2019 roku metropolity Czarnogóry i Przymorza Amfilochiusza, przyznaliśmy nagrodę za obronę praw Cerkwi przez setki tysięcy Czarnogórców w 2020 roku" - tak kapituła opisała kolejne wyróżnienie. Chodziło o obronę kanonicznej Cerkwi przed zmianami prawnymi wprowadzonymi przez władze państwowe, które zostały odebrane jako ingerencja państwa w wewnętrzne sprawy tego Kościoła i wywołały społeczne protesty.
Kolejny wyróżniony, to proboszcz parafii rosyjskiej Cerkwi na Tajwanie Kirył Szkarbul - doktor filozofii, misjonarz, biblista, sinolog i lingwista. Kapituła zwróciła uwagę m.in. na jego działania misyjne, w tym odnowienie działalności dotychczasowych i założenie kolejnych prawosławnych parafii na Tajwanie, misję prawosławną na Filipinach czy podróże misyjne do Timoru Wschodniego.
Ojciec Fiodor Kriwonos jest duchownym w katedralnym soborze św. Ducha w Mińsku, teologiem i historykiem białoruskiej Cerkwi. "Od dwudziestu lat studiuje żywoty i dokonania nowych męczenników, stając się na Białorusi najbardziej kompetentnym specjalistą w tej tematyce (...) Jest autorem wielu publikacji na temat cerkiewnej historii Białorusi" - poinformowała kapituła.
Patron nagrody, książę Konstanty Ostrogski (1526-1608), żył w Wielkim Księstwie Litewskim. Zasłynął z umacniania pozycji Cerkwi w państwie, w trudnych dla niej czasach Unii Brzeskiej. Przy jego osobie skupiali się najwybitniejsi protektorzy prawosławia. Budował i wyposażał cerkwie, fundował i opiekował się monasterami (w sumie ponad sześćset świątyń). W siedzibie rodu - Ostrogu - stworzył najważniejsze na ruskich ziemiach RP prawosławne centrum oświatowo-kulturalne. Był także zwolennikiem zbliżenia z Kościołem katolickim.
Nagrody jego imienia są tradycyjnie wręczane w maju, podczas festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce (Podlaskie). Do tej pory wyróżniono nimi ok. 130 osób i instytucji z różnych krajów i kontynentów, w tym hierarchów, teologów, muzyków, artystów piszących ikony, pisarzy, architektów, slawistów czy historyków.(PAP)
Autor: Robert Fiłończuk
rof/ mhr/
