Otwarcie wystawy "Panorama Somosierra" w Kordegardzie Galerii Narodowego Centrum Kultury w Warszawie. Fot. PAP/A. Zawada
Sztuka była naszym najsilniejszym orężem w wieku XIX. Przenieśliśmy naszą niepodległość poprzez 123 lata zaborów właśnie dzięki sztuce – powiedział na otwarciu wystawy „Panorama Somosierra” minister kultury Piotr Gliński. Wystawa będzie dostępna dla zwiedzających w Kordegardzie – galerii NCK do 10 września.
"Na święto Wojska Polskiego szczególny prezent od Narodowego Centrum Kultury, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w galerii Kordegarda prezentujemy pierwszy raz od 122 lat szkice olejne do +Panoramy Somosierra+ Wojciecha Kossaka i Michała Wywiórskiego" - powiedział minister kultury Piotr Gliński.
Przypomniał, że Somosierra miała być trzecią panoramą Kossaka - po Racławickiej i Berezynie.
Wskazał, że panoramy były malowane nieprzypadkowo. "One uosabiały w sobie pewne potrzeby estetyczne, ale także potrzeby związane z przesłaniem historycznym, z tą szczególną misją pokrzepienia serc, zastępowały w kulturze masowej, popularnej rodzącej się na przełomie wieków XIX i XX to, co my w tej chwili oglądamy w postaci wielkich filmowych produkcji historycznych" - mówił Gliński.
Minister kultury zwrócił uwagę także na powody, dla których nie powstała ta konkretna panorama. "Nie powstała z powodów historycznych. Rosyjski zaborca nie był zadowolony, że Polacy krzepią swoje serca poprzez sztukę, a sztuka była naszym najsilniejszym orężem w wieku XIX. Przenieśliśmy naszą niepodległość poprzez 123 lata zaborów właśnie dzięki sztuce" – podkreślił.
Jak mówił, "siła obrazu, polskiej poezji, muzyki, kultury w wieku XIX była tak wielka, że przenieśliśmy naszą niepodległą Rzeczpospolitą ponad 123 lata zaborów" .
Elżbieta Baron, zastępca dyrektora NCK ds. projektów kulturalno-edukacyjnych i badawczych, powiedziała, że "bitwa pod Somosierrą to wielkie, wręcz legendarne zwycięstwo polskiego oręża, które wzbudziło podziw samego Napoleona i znalazło odzwierciedlenie nie tylko w polskiej, ale i europejskiej kulturze".
"Somosierra to jeden z najbardziej spektakularnych triumfów polskiego oręża. Jest nie tylko symbolem odwagi i bohaterstwa, ale również sojuszniczej lojalności i determinacji w walce o niepodległość Ojczyzny toczonej z dala od Polski" - podkreśliła.
Dodała, że Kossak chciał uwiecznić to wydarzenie, bo był "wielkim patriotą i batalistą". "Somosierra miała być jego trzecią panoramą, artysta mówił, że porywa go perspektywa uwiecznienia na płótnie takiego momentu z dziejów naszych, którym się żaden naród poszczycić nie może" - powiedziała Baron.
Na wystawie prezentowane są namalowane w 1899 r. przez Wojciecha Kossaka i Michała Wywiórskiego szkice olejne do panoramy zwycięskiej szarży polskich szwoleżerów pod Somosierrą, która ostatecznie nie powstała.
Wojciech Kossak zamierzał namalować tę panoramę specjalnie dla Warszawy. Z uwagi na zakaz władz carskich, musiał jednak zrezygnować z realizacji dzieła. Zachowane monumentalne cztery części szkicu w skali 1:10, które powstały po "wizji lokalnej" artystów w Hiszpanii w 1899 r., dają wyobrażenie o rozmachu i skali planowanego przedsięwzięcia.
Wielkoformatowe obrazy, autorstwa Wojciecha Kossaka i Michała Wywiórskiego dotychczas sporadycznie opuszczały mury Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, gdzie znajdują się od 1969 r. W Warszawie będzie to druga ekspozycja w historii. Premierowo szkice były publicznie prezentowane w stolicy przez samych twórców w 1901 r., w gmachu Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych.
Wojciech Kossak, przedstawiciel nurtu malarstwa historycznego, batalistycznego i patriotycznego chciał w formie panoramicznej przedstawić temat ważny dla Polaków tęskniących za niepodległością – "taki moment z dziejów naszych, którym się żaden naród poszczycić nie może". Za wydarzenie najbardziej odpowiadające tej idei uznał Somosierrę.
Wystawę będzie można oglądać w Kordegardzie do 10 września. Jej kuratorem jest Katarzyna Haber.(PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ mok/
