2 lutego w Kościele katolickim obchodzone jest święto Ofiarowania Pańskiego zwane też świętem Matki Bożej Gromnicznej. To jedyny dzień w roku, kiedy błogosławione są świece przyniesione przez wiernych do kościoła. Od 1997 roku Kościół tego dnia obchodzi też Światowy Dzień Życia Konsekrowanego.
W Polsce to święto kończy okres śpiewania kolęd, trzymania żłóbków i choinek. Natomiast liturgicznie okres Bożego Narodzenia zamyka święto Chrztu Pańskiego, które w tym roku obchodzono 9 stycznia.
Święto Ofiarowania Pańskiego przypada czterdziestego dnia po Bożym Narodzeniu. Zostało wprowadzone w 492 r. przez papieża św. Gelazego i nawiązuje do biblijnego wydarzenia ofiarowania Jezusa w świątyni w Jerozolimie oraz dokonania przez Matkę Bożą obrzędu oczyszczenia.
Nazwa święta wywodzi się od dwóch terminów greckich: "Hypapante" oraz "Heorte tou Katharismou", co oznacza "święto spotkania" i "oczyszczenia". Oba były głęboko zakorzenione w tradycji Narodu Wybranego. Na pamiątkę ocalenia pierworodnych synów Izraela podczas niewoli egipskiej, każdy pierworodny syn u Żydów był uważany za własność Boga. Zgodnie z prawem mojżeszowym czterdziestego dnia po jego urodzeniu należało zanieść go do świątyni w Jerozolimie, a następnie wykupić za symboliczną opłatą 5 szekli. Z tym obrzędem łączyła się także ceremonia oczyszczenia matki dziecka. Kobieta była zobowiązana złożyć ofiarę z baranka, zaś w przypadku ubóstwa - ofiarę z dwóch synogarlic lub gołębi.
Święto Ofiarowania obchodzone było w Jerozolimie już w IV w., zaraz po ustaniu prześladowań. Dwa wieki później pojawiło się również w Kościele Zachodnim.
W Kościele Wschodnim dzisiejsze święto należy do 12 najważniejszych świąt i nazywane jest Spotkaniem Pańskim "Hypapante", co uwypukla jego wybitnie chrystologiczny charakter.
W Polsce święto Ofiarowania Pańskiego nazywane jest popularnie świętem Matki Bożej Gromnicznej. Obchodom towarzyszy ceremonia poświęcenia świec przyniesionych przez wiernych. Ich płomień symbolizuje Jezusa Chrystusa. Jest to nawiązanie do postawy starca Symeona, który - jak podaje Ewangelia - wziął na ręce Jezusa i wypowiedział słowa: "Światłość na oświecenie pogan i na chwałę Izraela".
Nazwa świec "gromnice" pochodzi od staropolskiego przymiotnika "gromny" – grzmiący. Wierzono, że poświęcona gromnica będzie chronić dom od gromu, w związku z tym w czasie burzy zapalano świece i stawiano je w oknie, modląc się o oddalenie piorunów. Gromnicę wręczano również konającym, aby ochronić ich przed napaścią złych duchów.
Zgodnie z decyzją papieża Jana Pawła II od roku 1997 w święto Ofiarowania Pańskiego obchodzony jest Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. W Polsce jest ponad 31,1 tys. osób konsekrowanych.
"Istotny element życia każdej osoby konsekrowanej stanowią trzy elementy wspólnoty wiary: słowo, wierność i otwartość na Ducha Świętego - napisał przewodniczący Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego KEP bp Jacek Kiciński w liście na Światowy Dzień Życia Konsekrowanego.
Zaznaczył, że osoby konsekrowane towarzyszą Kościołowi poprzez swoją miłosierną obecność, pełną zatroskania, ale także przez obecność milczącą, przepełnioną modlitwą w intencjach Kościoła i świata".
Przypomniał, że osoby konsekrowane podejmują posługę pośród ludzi ubogich, chorych i cierpiących zarówno fizycznie, jak i duchowo.
"Towarzyszą świadectwem życia w kształtowaniu postaw życiowych naszych dzieci i młodzieży. Są obecni w życiu wielu małżeństw i rodzin. Ponadto wszechstronna działalność misyjna sprawia, że wezwanie Chrystusa do nieustannej ewangelizacji jest obecne w świadomości każdej wspólnoty zakonnej" – wymienił.
Według danych Konferencji Wyższych Przełożonych Żeńskich Zgromadzeń Zakonnych w Polsce z 2021 r. w 105 żeńskich zgromadzeniach zakonnych tzw. czynnych żyło 16,3 tys. sióstr w 2032 domach. W roku 2020 były 16 tys. 764 siostry w 2071 domach). Suma czynnych zgromadzeń żeńskich wynosiła 105. Najliczniejszymi zakonami żeńskimi w Polsce są: służebniczki NMP starowiejskie, elżbietanki oraz szarytki. Blisko 1,9 tys. sióstr w 2021 roku pracowało poza granicami kraju.
Według danych Konferencji Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce zrzeszającej 59 zgromadzeń w naszym kraju było łącznie 10 703 zakonników. Według danych z 31 grudnia 2020 r było 11 020 zakonników, zaś w 2019 r. - 11 173. Poza krajem przebywało w 2021 r. 26 proc. zakonników z polskich prowincji. Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami byli franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni.
Do Krajowej Konferencji Instytutów Świeckich w Polsce w 2021 roku należały 32 instytuty, z czego większość stanowią instytuty żeńskie. Łączne liczą one 1024 osoby, w tym po ślubach wieczystych było 865 osób, 101 po ślubach czasowych, zaś w formacji wstępnej - 58 osób. Instytut Świętej Rodziny ma dwa autonomiczne kręgi – mężczyzn, do którego należą kapłani i mężczyźni konsekrowani oraz krąg kobiet.
Z danych Konferencji Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych w Polsce zrzeszającej 83 przełożone klasztorów kontemplacyjnych, należących do 13 rodzin zakonnych w Polsce żyje 1250 mniszek, w tym 1198 w klasztorach należących do konferencji klauzurowej. Wśród nich jest 1081 profesek wieczystych, 59 – profesek czasowych, 31 – nowicjuszek, 27 – postulantek, a 19 to aspirantki. Statystyczna mniszka w naszym kraju w r. 2021 miała 57 lat. (PAP)
Autor: Magdalena Gronek
mgw/ mhr/dki/
