Źródło: www.facebook.com/polskyinstitut
Uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej narodziny polskiego malarza i pisarza Józefa Czapskiego odbyła się we wtorek 21 grudnia w czeskiej Pradze. Tablica została odsłonięta na fasadzie pałacu Thun-Hohenstein, obecnie znajduje się tam siedziba ambasady Republiki Włoskiej w Republice Czeskiej, przy ul. Nerudovej 20.
„Projekt upamiętnienia zrealizowany został we współpracy Instytutu POLONIKA oraz Instytutu Polskiego w Pradze. Autorką tablicy jest czeska rzeźbiarka, Paulina Skavova” – poinformował PAP Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA. W uroczystym odsłonięciu tablicy wzięli udział m.in.: ambasador RP w Pradze, Mirosław Jasiński; zastępca ambasadora Republiki Włoskiej w Pradze, przewodniczący komisji kultury Izby Poselskiej Sejmu Republiki Czeskiej, Jan Lacina; dyrektor Instytutu POLONIKA, Dorota Janiszewska-Jakubiak; zastępczyni Burmistrza m. Pragi, Hana Marvanová; dyrektor Instytutu Polskiego w Pradze, Maciej Ruczaj; dyrektor Muzeum Pamięci XX wieku, Jan Kalous – poinformowała PAP uczestnicząca w uroczystości dyrektor Instytutu POLONIKA Dorota Janiszewska-Jakubiak.
Józef Czapski (1896–1993) był jednym z najważniejszych uczestników polskiego życia artystycznego i intelektualnego XX stulecia. Malarz i eseista, publicysta, krytyk, oficer kawalerii, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej; za udział w tej wojnie otrzymał Order Virtuti Militari) oraz II wojny światowej.
W latach 1941–1942, na polecenie gen. Władysława Andersa, dowódcy Armii Polskiej w Związku Sowieckim, prowadził poszukiwania, rzekomo zaginionych, polskich oficerów – jeńców sowieckich. Świadectwem tragicznych, bezskutecznych poszukiwań kolegów – ofiar zbrodni katyńskiej – stała się książka „Na nieludzkiej ziemi”. W 1946 r. Józef Czapski wraz z Jerzym Giedroycem, Gustawem Herlingiem-Grudzińskim oraz Zofią i Zygmuntem Hertzami założył w Rzymie Instytut Literacki, w lipcu 1947 r. opublikowali pierwszy numer „Kultury”, wówczas kwartalnika. W październiku tego samego roku Instytut Literacki przeniósł swoją siedzibę pod Paryż, do Maisons-Laffitte.
„Kultura” była opiniotwórczym czasopismem polskiej emigracji politycznej po II wojnie światowej. W okresie PRL ośrodek pełnił funkcję nieoficjalnej ambasady niepodległej Polski. Z „Kulturą” współpracowali wybitni polscy publicyści i pisarze emigracyjni, m.in. Józef Czapski, Jerzy Stempowski, Konstanty Jeleński, Juliusz Mieroszewski, Czesław Miłosz, Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński. Eseje Józefa Czapskiego zamieszczane w „Kulturze” – w dobie komunistycznego zniewolenia – umożliwiały licznemu gronu jej czytelników znajomość i poczucie łączności z nowoczesnymi nurtami myśli i sztuki europejskiej.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA jest wyspecjalizowaną państwową instytucją kultury powołaną w 2017 r. Instytut prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Dzięki nim zachowywane są materialne świadectwa naszych dziejów i przywracana jest pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków osobach oraz istotnych faktach historycznych. (PAP)
Anna Bernat
ab/ aszw/
