Luterański kościół Zofii z XVIII w. Pokój, 2018 r. Fot. PAP/S. Mielnik
Wielki Tydzień to szczególny okres liturgiczny w luteranizmie; rozpoczyna go Niedziela Palmowa, a kulminacją jest najważniejsze ewangelickie święto: Wielki Piątek - wskazała w rozmowie z PAP rzecznik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska.
"Wielki Tydzień rozpoczyna Niedziela Palmowa, podczas której wierni wspominają radosny wjazd Jezusa Chrystusa do Jerozolimy. Podczas nabożeństw luteranie czytają fragmenty Pisma Świętego, przypominające o triumfalnym wjeździe Jezusa do Jerozolimy, gdy tłumy witały go jako Księcia Pokoju, kładąc przed nim szaty i gałązki palmowe, spełniając prorocze zapowiedzi ze Starego Testamentu. Jest to wyjątkowa perykopa, ponieważ jest czytana dwukrotnie w roku kościelnym, także w czasie Adwentu” – powiedziała Godfrejów-Tarnogórska.
Jak podkreśliła, w Niedzieli Palmowej zawierają się kontrasty - „radość ze zbawienia splata się z zapowiedzią męki i śmierć Chrystusa”.
W Kościołach ewangelickich nie praktykuje się zwyczaju święcenia palm. „W niektórych parafiach na ołtarzu można jednak spotkać gałązki palmowe” – dodała rzecznik.
W Wielki Czwartek luteranie upamiętnią Ostatnią Wieczerzę Jezusa z uczniami. To pamiątka ustanowienia przez Chrystusa Wieczerzy Pańskiej. Luteranie wierzą, że komunia święta jest sakramentem, to znaczy ustanowionym przez Jezusa widzialnym znakiem niewidzialnej łaski bożej. „Sakrament jest nie tylko pamiątką śmierci Chrystusa, ale to również zapowiedź radości zmartwychwstania” – wskazała rzecznik.
Jak wyjaśniła, luteranie wierzą w realną i substancjalną obecność ciała i krwi Chrystusa w chlebie i winie. Dlatego komunia św. jest udzielana pod dwiema postaciami.
Wielki Czwartek jest dniem radosnym. Kolorem liturgicznym jest biały. „W czasie nabożeństwa wielkoczwartkowego dzwonią wszystkie dzwony kościelne, które po zakończeniu zamilkną aż do Wielkanocy” – powiedziała Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska.
Centralnym świętem luterańskim jest Wielki Piątek. Nabożeństwo tego dnia zajmuje szczególne miejsce. Wierni kontemplują, by być właściwie przygotowanymi do Zmartwychwstania Chrystusa. „Reformatorzy Kościoła w śmierci Jezusa na krzyżu, widzieli odkupienie ludzkich grzechów i win. Podkreślali równocześnie, że Wielki Piątek jest nierozłącznie związany z Wielkanocą” – powiedziała Godfrejów-Tarnogórska.
W Wielki Piątek w luterańskich kościołach dominuje czerń, a krzyż przesłonięty jest kirem na znak żałoby. Liturgia przystosowana jest do znaczenia święta - czytane są fragmenty Męki Pańskiej, śpiewane pieśni pasyjne oraz recytowane naprzemiennie słowa "Ludu mój Ludu, cóżem Ci uczynił". Luteranie przystępują do komunii.
W parafiach ewangelickich nie ma tradycji budowania grobu Chrystusa.
W Polsce dla wiernych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego Wielki Piątek jest dniem ustawowo wolnym od pracy. W wielu domach przestrzega się postu, choć nie jest on obowiązkowy. Rezygnuje się z oglądania telewizji, słuchania radia i korzystania z internetu.
Wielka Sobota jest dniem ciszy i skupienia. Luteranie pamiętają, że Chrystus spoczywa w grobie. W niektórych parafiach odprawiane zostaną nabożeństwach na cmentarzach. Nie ma tradycji święcenia pokarmów w kościołach. Jednakże dziękując Bogu za posiłek luteranie poprzedzają go modlitwą i Słowem Bożym.
„Młodzi luteranie zgromadzą się na +Bezsenną Noc+. Tym razem zbiorą się w Drogomyślu. To otwarte spotkanie, organizowane cyklicznie od 1998 roku, poświęcone refleksji nad istotą świąt Wielkiej Nocy. To mieszanka różnych form – wspólnego śpiewu, impulsów biblijnych, filmików, rozmów i osobistej reakcji na usłyszane treści. Spotkanie ma dwie części – spokojną i refleksyjną oraz radosną” – powiedziała.
Święto Zmartwychwstania Pańskiego (Wielkanoc) obchodzone jest przez luteranów w niedzielę i poniedziałek. Gromadzą się na uroczystych nabożeństwach. W kazaniach podkreśla się znaczenie zmartwychwstania Jezusa Chrystusa i zbawczą moc krzyża.
Rodziny gromadzą się na uroczystych śniadaniach lub obiadach wielkanocnych. Potrawy, w zależności od regionu, nawiązują do polskich zwyczajów kulinarnych związanych z Wielkanocą, na stołach pojawiają się także pisanki lub potrawy z jajek.
W Poniedziałek Wielkanocny luteranie gromadzą się na nabożeństwach, by wspominać historię uczniów wracających z Jerozolimy do Emaus. „Spotkanie ze zmartwychwstałym Jezusem, jego wykład Słowa Bożego w drodze i łamanie chleba otworzyły uczniom oczy” – dodała Agnieszka Godfrejów-Tarnogórska.
W Polsce żyje około 60 tys. luteranów, z czego ponad połowa na Śląsku Cieszyńskim. Na świecie jest ich około 77 mln. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ ktl/
