Zwyczaj „wodzenia niedźwiedzia”. Zimnice Małe w woj. opolskim, 2011 r. Fot. PAP/K. Świderski
O wpisanie śląskiego zwyczaju wodzenia niedźwiedzia na krajową listę niematerialnego dziedzictwa narodowego zwrócili się do ministra kultury przedstawiciele środowisk kultywujących te tradycje. Wniosek społeczników wspierają władze samorządowe województwa opolskiego.
Jak informuje urząd marszałkowski województwa opolskiego pod wnioskiem podpisało się blisko dwudziestu przedstawicieli rad dzielnic, Ochotniczych Straży Pożarnych i stowarzyszeń wiejskich, które kultywują do dziś zwyczaj wodzenia niedźwiedzia, nazywany także berami, wodzeniem bera, bakusami, kluczeniem bera i łażeniem z berym. To pierwszy tego typu wniosek dotyczący obyczajów z terenu województwa opolskiego.
W prace nad złożeniem wniosku do ministra włączył się Departament Kultury Sportu i Turystyki opolskiego urzędu marszałkowskiego oraz Muzeum Wsi Opolskiej, które od wielu lat bada i rejestruje ten zwyczaj.
"Podpisanie przez wszystkich sygnatariuszy wniosku, to przełomowy moment dla naszego regionu. To niezwykłe i barwne wydarzenie. Przetrwało czasy pruskie i niemieckie, naliczyliśmy ponad setkę miejscowości, gdzie jest kultywowany. Żaden nasz zwyczaj nie figuruje na tej liście, a na razie jest ich tam 27. Mam nadzieję, że będziemy kolejni" – powiedział wicemarszałek Zbigniew Kubalańca.
Zwyczaj wodzenia niedźwiedzia na Górnym Śląsku powstał na przełomie XVIII i XIX wieku i różni się szczegółami w zależności od wsi, gdzie nadal jest kultywowany. Tytułowemu niedźwiedziowi, który odwiedza w czasie karnawału wszystkie domostwa, towarzyszy orszak składający się m.in. z kominiarza, księdza, gajowego, pary młodej, a czasem diabłów i śmierci. Przyjęcie niedźwiedzia przez gospodarzy i udział w zabawie z uczestnikami korowodu miało zapewnić pomyślność, dobro oraz stanowiło formę oczyszczenia z mniejszych grzechów.
Podczas wojewódzkiej inauguracji Europejskich Dni Dziedzictwa w Muzeum Wsi Opolskiej zostanie zaprezentowana wystawa promująca zwyczaj wodzenia niedźwiedzia na opolskiej części Górnego Śląska, a Narodowy Instytut Dziedzictwa planuje wydanie publikacji pt. „Zwyczaj wodzenie niedźwiedzia w Opolu”. Obecnie przygotowywany jest film o zwyczaju wodzenia niedźwiedzia w Raszowej i Krępnej, realizowany przez Stowarzyszenie „Kraina Św. Anny”. Przez najbliższe kilka lat będzie również prowadzona dokumentacja zwyczaju wodzenia niedźwiedzia przez pracowników muzeum Wsi Opolskiej i Śląska Opolskiego. (PAP)
autor: Marek Szczepanik
masz/ par/
