Wręczenie dorocznej nagrody Lux ex Silesia – Światło ze Śląska, tradycyjnie przekazywanej laureatowi w październiku podczas międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego w katowickiej katedrze, zostało przełożone ze względu na sytuację epidemiczną. Laureatką wyróżnienia jest prof. Dorota Simonides.
Pochodząca z katowickiej dzielnicy Nikiszowiec profesor, przez wiele lat związana z Uniwersytetem Opolskim, to uznana folklorystka i etnolożka, wybitna znawczyni śląskiej kultury, była parlamentarzystka.
W niedzielę 91-letnia laureatka nie mogła przyjechać do Katowic. Nagrody nie mógłby wręczyć także zakażony koronawirusem metropolita katowicki abp Wiktor Skworc - tradycyjnie to właśnie arcybiskup wręczał nagrodę.
"Ze względu na okoliczności, które panują, pani profesor nie mogła dzisiaj być z nami. Ale łączy się z nami duchowo, a zewnętrzna forma przekazania nagrody nastąpi w innym terminie, w dogodniejszych okolicznościach, może nawet w formie bardzo prywatnej" - poinformowano na zakończenie niedzielnej mszy w ramach międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego w krypcie katowickiej katedry.
Katowiccy duchowni przekazali prof. Dorocie Simonides życzenia zdrowia i sił, "by dalej, jako światło, które pała ze śląskiej ziemi, ubogacała nas swoim słowem, humorem, ale także tym, co najlepsze: tym, co nosi w swym sercu jako wartości, które wyniosła ze śląskiej rodziny, ze śląskiej parafii".
Wyróżnienie Lux ex Silesia przyznaje kapituła powołana przez metropolitę katowickiego. Nagrodę otrzymują osoby, ukazujące w swojej działalności naukowej lub artystycznej wysokie wartości moralne oraz wnoszące trwały wkład w kulturę Górnego Śląska.
Nazwisko laureata ogłaszane jest co roku w katowickiej Archikatedrze Chrystusa Króla podczas sierpniowych uroczystości ku czci św. Jacka - głównego patrona metropolii katowickiej, którego nazywano właśnie "światłem ze Śląska". Dotąd wręczenie nagrody co roku odbywało się podczas międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego. Niedzielnej mszy przewodniczył katowicki biskup pomocniczy Adam Wodarczyk.
Ogłaszając nazwisko tegorocznej laureatki nagrody, w sierpniu tego roku, abp Skworc podkreślał, że "jej życiorys jest przykładem spełnionego, mądrego życia, a badania folklorystyczne, badania nad tradycją i współczesną kulturą Śląska rozsławiły region".
Metropolita przypomniał wówczas, że prof. Simonides jest autorką ponad 300 prac i artykułów, a jako nauczyciel akademicki wypromowała blisko 300 magistrów i 6 doktorów. "Ogromny dorobek naukowy skutecznie łączyła przez wiele lat z działalnością społeczną i polityczną" - mówił hierarcha.
Prof. Dorota Simonides jest 27. osobą, której przyznano nagrodę Lux ex Silesia. To ceniona specjalistka w dziedzinie kultury ludowej Śląska i zasłużona działaczka społeczna i polityczna. W latach 1980-1985 była posłanką VIII kadencji Sejmu PRL, należała do klubu parlamentarnego Stronnictwa Demokratycznego. Głosowała wówczas przeciwko delegalizacji Solidarności.
W latach 1990-2005 była senatorem. Profesor była wielokrotnie nagradzana za swoją działalność naukową, społeczną i polityczną. Wśród odznaczeń ma na swoim koncie m.in. Wielki Krzyż Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. To najwyższe odznaczenie państwowe przyznawane obcokrajowcom, profesor otrzymała za wkład w pojednanie polsko-niemieckie. W 2013 r. za wybitne osiągnięcia w badaniu i popularyzowaniu historii i kultury Śląska, a także za zasługi w działalności naukowej, społecznej i publicznej została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Urodzona w 19 listopada 1928 r. Dorota Simonides studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Wrocławskim, życie związała jednak z Opolem, gdzie przeniosła się w 1947 r. Była nauczycielem akademickim w tamtejszej Wyższej Szkole Pedagogicznej i współtworzyła Uniwersytet Opolski; była dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej na tej uczelni.
Ponad 60 lat temu zainicjowała pionierskie folklorystyczne badania terenowe, utworzyła pierwszy w Polsce opolski ośrodek badań folklorystycznych, założyła też Katedrę Folklorystyki, którą prowadziła przez wiele lat. Jest autorką wielu rozpraw naukowych, poświęconych kulturze ludowej. Mieszkańcom Opolszczyzny jest szeroko znana jako autorka wielokrotnie wznawianych tomów śląskich opowieści humorystycznych pt. "Bery śmieszne i ucieszne".
Nagrodę Lux ex Silesia otrzymują osoby związane z Górnym Śląskiem, charakteryzujące się chrześcijańskimi cnotami oraz wybitnym dorobkiem naukowym, artystycznym lub działalnością społeczną. Nagrodę ufundował w 1994 roku ówczesny metropolita katowicki arcybiskup Damian Zimoń. Dotąd otrzymali ją m.in. językoznawca Irena Bajerowa, kompozytorzy Henryk Mikołaj Górecki i Wojciech Kilar, lekarze Kornel Gibiński, Franciszek Kokot i Władysław Nasiłowski, językoznawca Jan Miodek, ordynariusz diecezji opolskiej abp Alfons Nossol, dyrektor Biblioteki Śląskiej Jan Malicki, Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" i aktor Franciszek Pieczka. (PAP)
Autor: Marek Błoński
mab/ kon/ robs/
