Wystawa ubiegłorocznych nabytków PAN Biblioteki Gdańskiej - od wtorku

Jak poinformowała we wtorek Marta Pawlik-Flisikowska z Działu Zbiorów Specjalnych PAN Biblioteki Gdańskiej, nowe obiekty trafiły do kolekcji instytucji jako darowizny, zakupy w antykwariatach i na aukcjach, ale też np. na Jarmarku św. Dominika w Gdańsku. Podkreśliła, że na wystawie nowych nabytków na uwagę zasługują m.in. rękopiśmienne dokumenty i plany napaści 1 września 1939 r. na dom studentów polskich przy dzisiejszej ul. Legionów w Gdańsku-Wrzeszczu oraz okoliczne domy Polaków.

Na ekspozycji znajdą się też grafiki autorstwa Bertholda Hellingratha (1877-1954), którego rysunki gdańska placówka posiada już w swoich zbiorach. "Udało się też nabyć kolejne litografie Leopolda Gottlieba +Legiony Polskie+, co zbliża nas do skompletowania całego cyklu" - podała Pawlik-Flisikowska.

Oblężenie Gdańska przez wojska rosyjskie w r. 1734 prześledzić można na rękopiśmiennym planie, który trafił do zbiorów kartograficznych - zaznaczono na nim twierdze, stanowiska wojsk rosyjskich i oddziałów gdańszczan oraz obóz wojsk francuskich, które przybyły miastu z odsieczą. Zainteresowanie powinna wzbudzić też mapa delty Wisły z przedstawieniem układu hydrologicznego Żuław w 1300 r. opracowana w r. 1922 przez Hugo Bertrama.

"Ucieszyła nas też możliwość pozyskania ekslibrisów Stanisława Ostoja-Chrostowskiego, jednego z najbardziej znanych i cenionych polskich drzeworytników okresu międzywojennego. Wśród fotografii uwagę zwracają widoki ulic Gdańska z lat 50. wykonane przez wybitnych polskich fotografików - Kazimierza Lelewicza, Leonarda Jabrzemskiego oraz unikatowe zdjęcie sanatorium dziecięcego +Kinderheilstatte+ w Sopocie z około 1890 r." - przekazała Pawlik-Flisikowska.

Dokumenty życia społecznego na wystawie reprezentować będą m.in. plakaty, karnecik balowy z XIX w. czy też przedwojenna zawieszka z pralni znaleziona w jednej z książek, gdzie blisko sto lat temu ktoś umieścił ją jako zakładkę.

Wystawa czynna będzie do 11 marca w budynku historycznym PAN Biblioteki Gdańskiej przy ul. Wałowej 15.

PAN Biblioteki Gdańskiej obchodziła w ubiegłym roku 425. rocznicę powstania. To druga najstarsza publiczna biblioteka na obszarze dzisiejszej Polski po Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. W katalogu PAN Biblioteki Gdańskiej znajduje się ponad milion pozycji, w tym wiele unikatowych. Gdańska książnica została założona w 1596 roku. Początkowo nosiła nazwę Biblioteka Rady Miasta Gdańska, potem Biblioteka Miejska (1817), a obecnie Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska (1955).

Intencją Rady Miasta Gdańska było zapewnienie biblioteki działającemu od 1558 r. Gimnazjum Gdańskiemu. Biblioteki poklasztorne, pozostawione w Gdańsku po likwidowanych w wyniku reformacji konwentach, nie spełniały oczekiwań protestanckiej szkoły. Wieloletnie starania zostały zwieńczone sukcesem w 1596 r.

Z Biblioteką Gdańską związana jest ściśle historia Giovanni Bernardino Bonifacio, włoskiego markiza Orii. Pochodził on ze starego rodu arystokratów neapolitańskich. Jako gorący zwolennik reformacji miał do wyboru albo śmiertelnie narazić się inkwizycji albo też przystać na los wygnańca. Bonifacio wybrał to drugie i w 1557 r. opuścił swoją ojczyznę odwiedzając różne miejsca w Europie m.in. Bazyleę, Londyn, Kopenhagę, Gdańsk, Kraków, Litwę, Morawy i Konstantynopol. Podczas podróży morskiej z Anglii w sierpniu 1591 r. jego statek uległ awarii na Zatoce Gdańskiej. Uratowano 74-letniego rozbitka wraz z bogatym zbiorem 1140 ksiąg.

W zamian za gościnę i dożywotnie utrzymanie Bonifacio przekazał miastu kolekcję dzieł, która stała się zalążkiem otwartej w 1596 r. Biblioteki Rady Miasta Gdańska. Włoch znalazł schronienie w przyległym do kościoła św. Trójcy pofranciszkańskim klasztorze, gdzie mieściło się wówczas Gimnazjum Akademickie. Zmarł 28 marca 1597 r. Epitafium Bonifacia znajduje się w kościele św. Trójcy. Do dziś ze zbioru włoskiego bibliofila zachowało się ok. 500 tytułów, datowanych na XV i XVI wiek.(PAP)

autor: Robert Pietrzak

rop/ aszw/