Zygmunt Brachmański w swojej pracowni rzeźbi pomnik Jana Pawła II zamówiony przez NSZZ „Solidarność”. Katowice, 2005 r. Fot. PAP/A. Grygiel ag/hm
Wybity rzeźbiarz i medalier Zygmunt Brachmański został ogłoszony w niedzielę w katowickiej archikatedrze laureatem nagrody Lux ex Silesia (Światło ze Śląska).
Ustanowioną 30 lat temu nagrodę Lux ex Silesia otrzymują osoby, które w swej działalności - naukowej, artystycznej i społecznej - ukazują wysokie wartości moralne i wnoszą trwały wkład w kulturę Górnego Śląska. Zgodnie z wieloletnią tradycją wyróżnienie wręczono podczas międzyuczelnianej inauguracji roku akademickiego w katowickiej Archikatedrze Chrystusa Króla.
"Laureat to osoba, która mówi o sobie, że miał w życiu trzech mistrzów - Michała Anioła, u którego podziwiał siłę tworzenia; Auguste Rodin, u którego podziwiał siłę wyrazu i prof. Jerzego Bandurę pod którego okiem uczył się w krakowskiej ASP, u którego podziwiał siłę potrzeby wymagania od siebie i od innych" - powiedział w laudacji ks. dr Wojciech Surmiak.
"Wiele realizacji Zygmunta Brachmańskiego ubogaca tkankę kulturalną i historyczną naszych miast. Wiele jego realizacji ubogaca przestrzeń sakralną, także i tą w której teraz jesteśmy" - dodał ksiądz.
Nagrodę w imieniu artysty odebrała z rąk arcybiskupa Adriana Galbasa żona laureata.
Do jego najbardziej znanych dzieł należą m.in. pomnik Harcerzy Września 1939 w Katowicach, pomnik Wojciecha Korfantego na placu Sejmu Śląskiego, pomniki św. Jana Pawła II w Rybniku i Piekarach Śląskich oraz Obelisk Orłów Śląskich w Katowicach.
Zygmunt Brachmański urodził się w 1936 roku w Rydułtowach. Jest absolwentem Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie studiował pod kierunkiem profesora Jerzego Bandury. Po uzyskaniu dyplomu w 1959 roku zamieszkał w Katowicach. Początkowo tworzył w drewnie, a następnie pracował z kamieniem, gipsem i brązem. W ciągu swojej kariery stworzył ponad 2 tysiące rzeźb i pomników oraz kilkaset medali.
Twórczość Brachmańskiego w dużej mierze związana jest z tematyką sakralną. Zaprojektował wystrój ponad 50 kościołów w Polsce, a także stworzył projekty wielu nagród i statuetek, w tym Złotej Maski, Śląskiego Wawrzynu Literackiego, Lauru Konrada oraz Lux ex Silesia.
Rzeźbiarz Zygmunt Brachmański honorowym obywatelem Katowic
Do jego najbardziej znanych dzieł należą m.in. pomnik Harcerzy Września 1939 w Katowicach, pomnik Wojciecha Korfantego na placu Sejmu Śląskiego, pomniki św. Jana Pawła II w Rybniku i Piekarach Śląskich oraz Obelisk Orłów Śląskich w Katowicach.
W 1993 roku artysta został uhonorowany Nagrodą im. Karola Miarki za całokształt twórczości. W listopadzie 2023 roku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczyło go Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", najwyższym wyróżnieniem przyznawanym polskim artystom. W grudniu 2023 roku otrzymał również medal "Pro Ecclesia et Pontifice" za zasługi dla Kościoła. We wrześniu tego roku został honorowym obywatelem Katowic.
Nagroda Lux ex Silesia została ufundowana w 1994 r. przez ówczesnego metropolitę górnośląskiego arcybiskupa Damiana Zimonia. Nazwa nagrody nawiązuje do dominikanów św. Jacka i bł. Czesława Odrowążów, o których mówiono w Krakowie "Ex Silesia Lux" – Światło ze Śląska.
Wśród dotychczasowych laureatów nagrody Lux ex Silesia znaleźli się m.in. językoznawca Irena Bajerowa, kompozytorzy Henryk Mikołaj Górecki i Wojciech Kilar, lekarze Kornel Gibiński, Franciszek Kokot i Władysław Nasiłowski, językoznawca Jan Miodek, ordynariusz diecezji opolskiej abp Alfons Nossol, dyrektor Biblioteki Śląskiej Jan Malicki, Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk", aktor Franciszek Pieczka, folklorystka Dorota Simonides, trener piłkarski Antoni Piechniczek i teolog ks. prof. Jerzy Szymik.(PAP)
autorka: Julia Szymańska
jms/ aszw/
