27.05.2025–27.05.2025
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego wzniesiony według projektu Stanisława Niemczyka, fot. Ewa Chudyba
Na wykład: „Architektura, budowanie, styl i stylizacja - w ujęciu Stanisława Niemczyka” zaprasza Muzeum w Gliwicach. O projektancie niezwykłych świątyń opowie dr Ewa Chudyba.
13 maja minęła szósta rocznica śmierci Stanisława Niemczyka, jednego z najwybitniejszych, współczesnych polskich i śląskich architektów.
„Ale proponowane przez niego rozumienie architektury, którą określał jako wytwarzanie przestrzeni w służbie dobrej relacji wciąż trwa: w pamięci tych, którzy mieli możliwość go spotkać, w jego zarejestrowanych wypowiedziach, a w szczególny sposób – w budowlach, które zaprojektował i w których wznoszeniu uczestniczył" - przypomina Ewa Chudyba. W grudniu 2024 r. w Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie uzyskała doktorat na podstawie rozprawy „Znaczenie i epifania. Kulturotwórczy wymiar architektury sakralnej Stanisława Niemczyka".
Podkreśla, że bycie architektem nie kończyło się dla Niemczyka przy stole kreślarskim. „Nie było działaniem w przestrzeni wyobrażonej ani okazją do artystycznej interwencji. Wiązało się natomiast z budowaniem rozumianym jako odpowiedź na rzeczywiste potrzeby konkretnych ludzi i wspólnot, a czasem też jako próba niwelowania +przestrzennych ugorów+, które pozostawił po sobie realny socjalizm” - wyjaśnia.
Stanisław Niemczyk najbardziej znany jest z zaprojektowanych przez siebie świątyń. Jego dziełem jest np. kościół pod wezwaniem Ducha Świętego w Tychach, w którym polichromie wykonał Jerzy Nowosielski.
Według projektu Niemczyka budowany jest też w tym samym mieście kościół wraz klasztorem pod wezwaniem świętych Franciszka i Klary,.
W swoich rodzinnych Czechowicach-Dziedzicach (Niemczyk urodził się tam w 1943 r.) zaprojektował kościół Jezusa Chrystusa Odkupiciela, zaś w Krakowie - kościół pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego.
Wśród innych budowli Niemczyka są kościoły w Pawłowicach Śląskich, Pszczynie czy dzielnicy Lwowa – Sichowie. Ta ostatnia świątynia - pod wezwaniem Św. Michała Archanioła - powstała między innymi dzięki składkom wiernych diecezji gliwickiej. „A wszystkie – dzięki bezinteresownej pracy architekta, który za projektowanie kościołów wynagrodzenia nie pobierał” - przypomina dr Ewa Chudyba.
Badaczka zwraca uwagę, że równie fascynujące są zaprojektowane przez Stanisława Niemczyka obiekty „świeckie” - w Mikołowie osiedle mieszkaniowe „Nad Jamną”, zaś w Tychach - „Na Glince”.
Choć zostały wybudowane w technologii wielkiej płyty, nie mają nic wspólnego z typowymi dla PRL-u blokowiskami.
O różnych szczegółach dotyczących prac Stanisława Niemczyka dr Ewa Chudyba opowie 27 maja w siedzibie Muzeum w Gliwicach (Willa Caro przy ul. Dolnych Wałów) podczas wykładu w ramach cyklu „O znaczeniu pojęć…”. Początek o godz. 17.00, wstęp wolny. (PAP)
jkrz/
