Zakłady Porcelany „Krzysztof” w Wałbrzychu, polska firma, której tradycja sięgała niemal 200 lat, zostały postawione w stan likwidacji pod koniec 2022 r. Dolny Śląsk był niegdyś prężnym ośrodkiem produkcji porcelany, wałbrzyska fabryka była przedostatnim działającym w tej branży zakładem w regionie.
Natomiast w lutym 2024 r. sąd ogłosił upadłość ostatniej na Dolnym Śląsku fabryki porcelany, oddalonych o 20 kilometrów od Wałbrzycha Zakładów Porcelany Stołowej „Karolina” w Jaworzynie Śląskiej. W obu przypadkach głównym czynnikiem, który doprowadził do upadku zakładów, był wzrost cen energii.
Rzecznik Zamku Książ Mateusz Mykytyszyn przypomniał, że w 2023 r. Zamek Książ odkupił ponad 80 unikatowych form i matryc z likwidowanej fabryki „Krzysztof”. W ten sposób udało się zachować istotny fragment dziedzictwa kulturowego Wałbrzycha.
„Matryce zostały zdeponowane w Centrum Ceramiki Unikatowej działającym przy Wałbrzyskiej Galerii Sztuki BWA, z którą Zamek Książ zainicjował ścisłą współpracę. Dzięki temu możliwe będzie nie tylko odtworzenie dawnych wzorów, ale także rozwijanie twórczych działań artystycznych i edukacyjnych, opartych na lokalnym dziedzictwie” – podkreślił Mykytyszyn.
Efekty tej współpracy będzie można od piątku oglądać na wystawie prezentowanej we wnętrzach Zamku Książ. Na ekspozycji prezentowane będą figurki porcelanowe, które odtworzono z form i matryc wałbrzyskiego „Krzysztofa”.
Mykytyszyn wskazał, że wśród tych modeli są m.in. rzadkie projekty z lat 50. XX wieku (m.in. Dzik, Kaczka Dziwaczka) autorstwa Mieczysława Naruszewicza, należącego do tzw. wielkiej czwórki projektantów Instytutu Wzornictwa Przemysłowego; Stanisława Możdżenia (Żyrafa, Lew, Słonik) – wałbrzyszanina, modelarza i mistrza w ZPS „Krzysztof”; Stanisława Olszamowskiego (Miś Polarny) oraz Zbigniewy Śliwowskiej-Wawrzyniak (Dama z koszykiem – Grzybiarka), projektantki związanej z fabryką na przełomie lat 50. i 60.
„To, co zobaczymy na wystawie, nie jest wyłącznie prezentacją wyrobów ceramicznych. To opowieść o rękach zanurzonych w porcelanowej masie, o skupionych spojrzeniach modelarzy, o precyzyjnych gestach rzemieślników – często anonimowych, a jednak niezastąpionych” – podkreślił rzecznik.
Dodał, że wałbrzyska ekspozycja jest też wyrazem pamięci i wdzięczności wobec artystów, projektantów, techników, modelarzy, malarek i wszystkich, którzy przez dekady tworzyli „porcelanowy świat” tego miasta.
„W odtworzonych figurkach tętni duch dawnej fabryki, a zarazem pulsuje współczesna wrażliwość. Zostały w nich zamknięte nie tylko materia, ale i czas, historia, ludzkie ręce i serca” – zaakcentował Mykytyszyn.
Wystawę „Książ w formie" będzie można oglądać do 27 lipca. (PAP)
pdo/ aszw/