Zbiórka pamiątek dotyczących przełomu 1989 roku

Organizatorzy zachęcają do dzielenia się własnymi wspomnieniami z 1989 roku; planują stworzyć archiwum cyfrowych pamiątek z tamtego czasu.

Europeana to utworzona w 2008 r. przez Komisję Europejską europejska cyfrowa biblioteka i archiwum. Gromadzi i zapewnia dostęp do pochodzących z różnych krajów zdigitalizowanych materiałów z bibliotek, archiwów, muzeów i archiwów audiowizualnych. Materiały umieszczane są następnie na stronie internetowej www.europeana.eu.

W ramach specjalnego projektu "Europeana1989" dokumentowane będą przemiany, które w roku tym miały miejsce w Polsce oraz w innych krajach byłego bloku wschodniego. Przedsięwzięcie ma na celu "stworzenie żywego i pełnego obrazu rewolucyjnych wydarzeń (...) w Europie" - tłumaczą organizatorzy. "Poprzez gromadzenie opowiadań, zdjęć, filmów, nagrań dźwiękowych z każdego kraju zaangażowanego w przemiany 1989 roku, stworzone zostanie archiwum cyfrowych pamiątek z tamtego czasu" - tłumaczą.

W Polsce organizatorem zbiórek pamiątek będzie Narodowy Instytut Audiowizualny. Jak wyjaśnił jego dyrektor Michał Merczyński, zbiórki odbędą się w Warszawie, Poznaniu i Gdańsku. W stolicy pamiątki będzie można przynosić 8 i 9 czerwca do Domu Spotkań z Historią przy ul. Karowej (8 czerwca w godz. 14.00-20.00, a 9 czerwca w godz. 10.00-20.00). Zbiórka w Poznaniu odbędzie się 14 i 15 czerwca w Bibliotece Kórnickiej PAN w Pałacu Działyńskich (w godz. 10.00-20.00), a w Gdańsku - 21 i 22 czerwca w Europejskim Centrum Solidarności (w godz. 10.00-20.00).

Zbiórki pamiątek organizowane będą, w okresie od czerwca 2013 r. do czerwca 2014 r., w siedmiu krajach: w Polsce, Czechach, Niemczech, na Węgrzech oraz na Litwie, Łotwie i w Estonii - zapowiedział na konferencji prasowej w Warszawie Frank Drauschke z zaangażowanego w projekt "Europeana1989" Historycznego Instytutu Badawczego Facts&Files w Berlinie.

W Polsce organizatorem zbiórek pamiątek będzie Narodowy Instytut Audiowizualny. Jak wyjaśnił jego dyrektor Michał Merczyński, zbiórki odbędą się w Warszawie, Poznaniu i Gdańsku. W stolicy pamiątki będzie można przynosić 8 i 9 czerwca do Domu Spotkań z Historią przy ul. Karowej (8 czerwca w godz. 14.00-20.00, a 9 czerwca w godz. 10.00-20.00). Zbiórka w Poznaniu odbędzie się 14 i 15 czerwca w Bibliotece Kórnickiej PAN w Pałacu Działyńskich (w godz. 10.00-20.00), a w Gdańsku - 21 i 22 czerwca w Europejskim Centrum Solidarności (w godz. 10.00-20.00).

Tłumacząc, jakie pamiątki można w ramach projektu poddać digitalizacji, organizatorzy poinformowali: "Zależy nam, by do kolekcji +Europeana1989+ trafiły różnorodne wspomnienia, dlatego zachęcamy do poddawania digitalizacji zdjęć, kaset video, listów, dokumentów i przedmiotów związanych z transformacją ustrojową".

Materiały - które w efekcie będą dostępne online na stronie www.europeana1989.eu - można digitalizować samodzielnie lub, przy pomocy fachowców, podczas zbiórek (po zdigitalizowaniu pamiątki zostaną zwrócone właścicielom).

Digitalizacja polegać będzie na utrwaleniu pamiątek w cyfrowej postaci, czyli: zrobieniu zdjęcia pamiątki, elektronicznej kopii (np. skanu) lub, w przypadku nagrania, przeniesienia go na inny nośnik (np. z VHS na DVD). Ci, którzy postanowią digitalizować materiały samodzielnie, powinni zamieścić je następnie na stronie www.europeana1989.eu (rejestrując się na tej stronie). Należy przy tym opisać materiały w dostępnym na stronie formularzu.

"Samo udostępnienie cyfrowych wersji pamiątek to nie wszystko. Każdy przedmiot wiąże się przecież z osobistą historią jego autora lub właściciela. Dlatego każdy obraz zostanie opatrzony opisem-opowieścią. Aby jak najdokładniej opisać swoją pamiątkę, każdy udostępniający będzie proszony o wypełnienie formularza" - zapowiedziano.

W formularzu znajdą się takie pytania, jak np.: jak można opisać daną pamiątkę; jakie wiążą się z nią wspomnienia; dlaczego jest ważna dla właściciela; z jakim miejscem wiąże się jej historia; kiedy pamiątka znalazła się w zbiorach właściciela.

"Wiele pamiątek to fizyczne przedmioty, np. solidarnościowa przypinka, opornik czy wymarzona zabawka kupiona w Peweksie. One także mogą trafić do cyfrowego archiwum +Europeana1989+. Wystarczy zrobić im zdjęcie" - dodają organizatorzy projektu.

Przy udostępnianiu pamiątek należy przestrzegać zasad. "Aby dodać do kolekcji +Europeana1989+ zdjęcie, należy być jego autorem lub mieć oficjalną zgodę autora na publikację. Osoby, których wizerunki są rozpoznawalne na zdjęciu, a które nie są osobami publicznymi, także powinny wyrazić zgodę na rozpowszechnianie zdjęć online (wystarczy zgoda ustna). Nie dotyczy to zdjęć ukazujących tłum, zgromadzenie, demonstrację itp." - zaznaczają organizatorzy akcji.

"Listy to jedne z najbardziej osobistych pamiątek. Prosimy pamiętać, by ich adresaci (nie nadawcy) wyrazili zgodę na publikację, zanim zostaną one udostępnione online" - dodają organizatorzy. Pytania dotyczące zasad udziału w projekcie można kierować mailowo na adres europeana1989@nina.gov.pl.

"Wydarzenia z roku 1989 stanowią przełomowy czas dla milionów mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej. Z procesem transformacji związane są niezwykłe historie, zarówno te znane z pierwszych stron gazet, jaki i prywatne przeżycia oraz wspomnienia zwykłych ludzi. Kluczowe dla Polski są nie tylko losy przywódców Solidarności, ale także historie nieznanych osób, które przyczyniły się do budowy nowego systemu politycznego. Wiele z nich nigdy nie zostało opowiedzianych. Czas to zmienić. Zapraszamy Polaków do podzielenia się swoimi wspomnieniami" - zachęcają organizatorzy projektu.

Ambasadorami projektu "Europeana1989" w Polsce są były premier Tadeusz Mazowiecki i fotograf Chris Niedenthal, który uwieczniał na swoich zdjęciach drogę Polski do demokratyzacji. "Wielka historia tworzona jest z wielu małych historii" - mówił na konferencji Niedenthal, zachęcając Polaków, by podzielili się osobistymi wspomnieniami o roku 1989.

Ambasadorzy 8 czerwca wezmą udział w związanej z projektem debacie w Domu Spotkań z Historią w Warszawie - zapowiedziano.(PAP)

jp/ ls/