Matura z polskiego: rozważanie o miłości na podstawie "Dziadów", wiersz Herberta

W środę, w pierwszym dniu matur, przed południem abiturienci pisali egzamin z języka polskiego na poziomie podstawowym - obowiązkowym dla wszystkich.

Tegoroczni absolwenci liceów ogólnokształcących są drugim rocznikiem, a tegoroczni absolwenci techników są pierwszym rocznikiem, który zdaje maturę według nowych zasad; uczyli się oni zgodnie z nową podstawą programową kształcenia ogólnego.

Musieli napisać wypracowanie; mieli do wyboru dwa tematy. Jeden z nich brzmiał: "Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do fragmentu +Dziadów cz. IV+ Adama Mickiewicza i do innych tekstów kultury. Cytowany fragment to rozmowa księdza z Pustelnikiem, który zaczyna się słów: "Kto miłości nie zna, ten żyje szczęśliwy/ I noc ma spokojną, i dzień nietęskliwy".

Drugi temat brzmiał: "Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij". Chodziło o cytowany w arkuszu wiersz "Dałem słowo" Zbigniewa Herberta.

Podczas egzaminu na poziomie podstawowym maturzyści musieli rozwiązać także 12 zadań. Siedem z nich odnosiło się m.in. do zamieszczonych w arkuszu fragmentu tekstu Stanisława Falkowskiego i Pawła Stępnia o "Lalce" Bolesława Prusa pochodzący ze zbioru "Ciężkie norwidy, czyli subiektywny przewodnik po literaturze polskiej"; jedno z zadań polegało na napisaniu streszczenia tego tekstu.

Pozostałe zadania w tej grupie odnosiły się do zamieszczonego w arkuszu tekstu na temat pisanego języka mówionego autorstwa Mariusza Hermy opublikowanego w „Niezbędniku Inteligenta” oraz tekstu na temat języka w Internecie autorstwa Doroty Zdunkiewicz-Jedynak z "Wykładów ze stylistyki".

Maturzyści z XVIII Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Zamoyskiego w Warszawie w rozmowie z dziennikarką PAP poziom trudności tematów ocenili jako średni. Po wyjściu z egzaminu opowiadali, że w pytaniach podobało im się to, iż dotyczyły, co podkreślali, "spraw zawsze ważnych", takich jak miłość, oraz problemów i zjawisk współczesnych, takich jak język używany w internecie, e-mailach.

Wielu chwaliło temat, w którym postawiono im zadanie, aby - odnosząc się do IV części "Dziadów" Adama Mickiewicza - spróbowali odpowiedzieć: czy warto kochać, mimo że miłość wiąże się z cierpieniem. "Temat bardzo mi się spodobał. Jednak, gdy zaczęłam pisać, uświadomiłam sobie, jak trudno jest udzielić prostej odpowiedzi na takie pytanie" - przyznała jedna z maturzystek.

Maturzysta z tego samego liceum mówił, że z wiersza Herberta "Dałem słowo" zapamiętał, że pojawiają się w nim m.in. słowa "matura" i "pętla".

Większość pytanych przez PAP maturzystów z Zespołu Szkół Elektronicznych w Radomiu wybrało jako temat wypracowania rozprawkę, w której należało odpowiedzieć na pytanie, czy warto kochać, gdy miłość sprawia ból. Tylko nieliczni podjęli się interpretacji wiersza Zbigniewa Herberta.

Także oni chwalili to, że zadania maturalne odnosiły się do bliskich młodym ludziom spraw. „Temat rozprawki był dość prosty, jednak trzeba było zastanowić się nad sformułowaniem tezy i odwołać do odpowiednich przykładów z literatury” - powiedział Oskar, jeden z maturzystów.

Także tekst dotyczący poprawności języka w internecie maturzyści ocenili jako dość łatwy. „Osoby z naszego pokolenia na bieżąco żyją internetem, portalami społecznościowymi, więc temat był nam bliski ” - ocenił inny maturzysta Konrad.

Podkreślali, że tak, jak przewidywali, na tegorocznej maturze pojawiła się "Lalka". Według nich, żeby odpowiedzieć na pytania, trzeba było dobrze znać samą powieść, bowiem polecenia dotyczyły niespełnionych marzeń jednego z jej bohaterów - Ignacego Rzeckiego.

Abiturienci ze wcześniejszych roczników, którzy uczyli się zgodnie ze starą podstawą programową kształcenia ogólnego, mieli inne arkusze maturalne.

Oni także musieli napisać wypracowanie na jeden z dwóch tematów do wyboru. Pierwszy z nich brzmiał: "Jaką rolę w życiu człowieka mogą odgrywać sny? Analizując wiersze +Do snu+ Jana Kochanowskiego i +Pochwała snów+ Wisławy Szymborskiej, zwróć uwagę na przedstawione w nich oczekiwania i emocje związane z marzeniami sennymi". Oba wiersze przytoczone były w arkuszu.

Drugi z tematów brzmiał: "Na podstawie analizy podanych fragmentów +Granicy+ Zofii Nałkowskiej scharakteryzuj postawę moralną Zenona Ziembiewicza. Oceń postępowanie bohatera, wykorzystując znajomość całego utworu". W pierwszym z cytowanych fragmentów Zenon dowiaduje się z listu od Karola o śmierci Adeli. W drugim fragmencie Zenon przyznaje się Elżbiecie do romansu z Justyną.

Maturzyści musieli także rozwiązać 13 zadań odnoszących się do cytowanego w arkuszu tekstu "Pochwała milczenia" fragmentu książki Walerego Pisarka pt. "Słowa między ludźmi".

Po południu przeprowadzony został egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie rozszerzonym; pisali go tylko chętni.

Maturzyści, którzy zdawali egzamin według nowych zasad musieli napisać wypracowanie na jeden z dwóch tematów do wyboru. Pierwszy z nich brzmiał: "Określ, jaki problem podejmuje Jan Parandowski w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury". Towarzyszył mu fragment rozdziału "Tworzywo literackie" z "Alchemii słowa". Drugi temat brzmiał: "Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów". Chodziło o cytowane w arkuszu fragmenty opowiadania "Genialna epoka" Brunona Schulza i powieści Tadeusza Konwickiego "Bohiń".

Zdający według starych zadań również musieli napisać wypracowanie na jeden z dwóch tematów do wyboru. Pierwszy z nich brzmiał: "Na podstawie analizy fragmentu +Sklepów cynamonowych+ Brunona Schulza wyjaśnij, w jaki sposób bohater postrzega rzeczywistość. Zwróć uwagę na językowy kształt tekstu", a drugi: "Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej wierszy Zbigniewa Herberta +Mój ojciec+ i Tadeusza Nowaka +Jak się przed tobą wytłumaczę+. Zwróć uwagę na kreacje podmiotu mówiącego, sposoby przedstawienia postaci ojca i relacji między synem a ojcem". W arkuszu cytowany był zarówno fragment prozy Schulza, jak i oba wiersze.

Na rozwiązanie zadań i napisanie wypracowania maturzyści piszący egzamin na poziomie podstawowym - niezależnie, czy pisali maturę według nowej, czy według starej formuły - mieli 170 minut. Piszący na poziomie rozszerzonym mieli 180 minut.

Z egzaminu na poziomie podstawowym mogą otrzymać maksymalnie 70 punktów; aby zdać ten egzamin, muszą uzyskać minimum 30 proc. punktów możliwych do zdobycia. Na egzaminie na poziomie rozszerzonym nie ma progu zaliczeniowego.

Arkusze egzaminacyjne z matury z języka polskiego na poziomie podstawowym i na poziomie rozszerzonym, rozwiązywane przez maturzystów w środę Centralna Komisja Egzaminacyjna opublikowała na swojej stronie internetowej www.cke.edu.pl (PAP)

dsr/ jp/ ilp/ par/ dym/ malk/