Wystawa "Smok wawelski i jego ofiara Lisowicja bojani" w Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie. 2022 r. Fot. PAP/A. Lange
Młodzi naukowcy i młodzież zwrócili się do rządu i władz stolicy o stworzenie w Polsce Muzeum Historii Naturalnej, które pozwoli eksponować cenne zbiory przyrodnicze, "dorównujące najlepszym kolekcjom na świecie", m.in. szczątki dinozaurów czy kopalnych kolibrów. Obecnie większość eksponatów znajduje się w magazynach instytutów PAN.
Adresatami petycji są premier Donald Tusk i rząd, marszałek Sejmu Szymon Hołownia, wicemarszałek Sejmu Dorota Niedziela oraz prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.
"Zwracamy się do Państwa z prośbą o zrealizowanie w Polsce projektu budowy Muzeum Przyrodniczego (Muzeum Historii Naturalnej). Idea budowy Muzeum pojawiła się już w 1919 roku, kiedy zostało powołane Narodowe Muzeum Przyrodnicze. Niestety, muzeum nigdy nie powstało, a w ostatnich latach pomimo licznych prób podejmowanych przez naukowców z Polskiej Akademii Nauk (PAN), pomysł przegrywał z innymi projektami w obszarze kultury takimi jak budowa licznych muzeów o charakterze historycznym. W efekcie, w kwestii braku Muzeum Historii Naturalnej Polska jest niechlubnym wyjątkiem w Unii Europejskiej" - napisali autorzy petycji, przedstawiający się jako "młodzież i młodzi naukowcy, przekonani o sile i wartości nauki".
"Pragniemy, aby powstało w Polsce miejsce, które będzie nie tylko źródłem inspiracji oraz edukacji dla kolejnych pokoleń, ale również miejscem badań naukowych" - dodali.
W petycji przypomniano, że w Polsce zgromadzone jest około 8 milionów zbiorów przyrodniczych, "dorównujących najlepszym kolekcjom na świecie, a wśród nich bezcenne eksponaty dinozaurów z Pustyni Gobi, prehistoryczne gady z wykopalisk na terytorium Polski (m.in. tzw. Smok Wawelski) czy unikatowa w skali światowej kolekcja kolibrów".
Większość eksponatów znajduje się w magazynach Instytutu Paleobiologii PAN w Dziekanowie Leśnym oraz Instytutu Zoologii PAN w Łomnej pod Warszawą, gdzie - jak przypomniano w petycji - nie są zapewnione warunki do ich przechowywania. Od 1960 roku niewielka część zbiorów paleontologicznych udostępniona jest na wystawie Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN w Pałacu Kultury i Nauki – "co adresuje częściowo dotkliwy brak ekspozycji przyrodniczych w Warszawie, nie wypełnia jednak podstawowych funkcji muzeum przyrodniczego, to jest gromadzenia i zabezpieczania zbiorów przyrodniczych, ich naukowego opracowania oraz działalności wystawienniczej i popularyzatorskiej prowadzonych w jednym miejscu" - czytamy.
Młodzi naukowcy przypomnieli, że w ostatnim czasie Polska Akademia Nauk, której instytuty są właścicielem większości cennych zbiorów, ponownie przedstawiła wizję budowy muzeum. Temat spotkał się ze wstępnym zainteresowaniem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Autorzy petycji przywołują znane na świecie muzea przyrodnicze, takie jak Muzeum Historii Naturalnej w Londynie lub Smithsonian National Museum of Natural History (NMNH w Waszyngtonie). "Pragniemy, aby w Polsce powstała żywa instytucja, będąca nie tylko muzeum pokazującym wspaniałą przyrodę, ale aby była to przede wszystkim instytucja skupiająca uczonych zajmujących się kolekcjami, i której zbiory przyrodnicze byłyby systematycznie powiększane. Wraz z Muzeum powinny powstać świetnie wyposażone laboratoria. Oba Muzea podane jako przykład są odwiedzane rocznie przez miliony osób, więc są poza wartością naukową również miejscem, które z ogromnym sukcesem przyciąga zagranicznych turystów" - piszą.
"Trwa wiek biologii. Kluczowym łącznikiem pomiędzy specjalistycznymi działami biologii pozostaje teoria ewolucji. Objaśnia ona przyrodę jako efekt w równym stopniu fizykochemicznych aspektów zjawiska życia, jak i zaszłości historycznych. Łączy także biologię z wiedzą o człowieku i jego kulturze. Muzeum niewątpliwie stałoby się źródłem materiałów, informacji i inspiracji dla rozwoju tak ważnych współcześnie dziedzin, jak biologia molekularna i eksperymentalna. Będąc głęboko przekonani o znaczeniu projektu dla rozwoju polskiej nauki, w imieniu polskiej młodzieży i młodych naukowców pragnących głębiej zrozumieć przyrodę zwracamy się do Państwa z prośbą o podjęcie niezbędnych decyzji i działań w kwestii realizacji projektu budowy w Polsce Muzeum Historii Naturalnej" - czytamy.
Według planów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego kompleks budynków mieszczących zarówno Narodowe Muzeum Techniki, jak i Muzeum Historii Naturalnej, ma powstać na błoniach Stadionu Narodowego.
O "intensyfikację działań zmierzających do utworzenia Muzeum Historii Naturalnej" w Warszawie zaapelowało w grudniu 2023 r. także prezydium PAN. W apelu, skierowanym do resortów: kultury oraz nauki, a także stołecznego ratusza podkreślono, że placówka ta powinna służyć celom wystawienniczym i naukowym - podobnie, jak dzieje się w tego typu ośrodkach na świecie.
Petycja dostępna jest na stronie https://www.petycjeonline.com/muzeum_historii_naturalnej_w_polsce (PAP)
zan/ agt/
