Mikołaj Kopernik. Źródło: Wikimedia Commons
Mikołaj Kopernik nie tylko "wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię", ale też "pieniądzem obracał" - przypomniano podczas konferencji, która odbyła się w środę w Olsztynie z okazji 501. rocznicy objęcia przez Kopernika obowiązków administratora dóbr Kapituły Warmińskiej.
Konferencję naukową poświęconą osiągnięciom Kopernika na polu ekonomii zorganizowano na olsztyńskim zamku, gdzie słynny kanonik mieszkał i pracował przez ponad cztery lata. Było to związane z powierzeniem mu 8 listopada 1516 r. przez Warmińską Kapitułę Katedralną obowiązków administratora dóbr wspólnych w komornictwie olsztyńskim i pieniężeńskim.
"Chcemy nawiązać do tej daty i co roku na początku listopada w ramach cyklu +Dzień Kopernika+ prezentować różne obszary jego aktywności. Powszechnie wiadomo, że był wybitnym astronomem, ale nie wszyscy mają świadomość tego, że był również doskonałym lekarzem, kartografem, doktorem praw czy ekonomistą" - mówił dyrektor Muzeum Warmii i Mazur Piotr Żuchowski.
Podczas pierwszej konferencji przypomniano, że Kopernik był m.in. autorem poświęconej polityce monetarnej rozprawy "O sposobie bicia monety", w której zawarł niemal pełną teorię pieniądza.
Jak mówił autor publikacji o Koperniku-ekonomiście dr Wojciech Szalkiewicz, pierwsza wersja późniejszego traktatu O sposobie bicia monety" z 1528 roku, powstała przed 500 laty w Olsztynie. Pisane po łacinie "Meditata", czyli "Rozmyślania o reformie monetarnej Prus Królewskich", trafiły do bp. Fabiana Luzjańskiego. W biskupiej kancelarii w Lidzbarku Warmińskim dokument skopiowano i opatrzono inicjałami Kopernika pod datą 15 sierpnia 1517 r.
W tej krótkiej rozprawce Kopernik zawarł główne myśli swojej teorii pieniądza, wyjaśniał przyczyny spadku jego wartości i szukał sposobów wzmocnienia. Zawarł w niej spostrzeżenia o wypieraniu z obiegu pieniądza lepszego przez gorszy, pisząc m.in: "Tak więc wprowadzana do obiegu (moneta), zawsze gorsza od poprzedniej, niszczyła oszacowanie wcześniejszej (tj. dobrej) i ją usuwała".
Obserwacja procesu wypierania z obiegu pieniądza dobrego przez lichy w Prusach doprowadziła go do sformułowania doktryny ekonomicznej, nazwanej potem prawem Kopernika. Mówi ona, że jeżeli w obiegu znajdują się monety jednoimienne - lepsze i gorsze (zawierające mniejszą ilość kruszcu), to monety gorsze zaczną wypierać z obiegu monety lepsze. W obiegu natomiast, po jakimś czasie, pozostaną w zasadzie jedynie gorsze.
Środową koferencję kopernikańską w Olsztynie zorganizowało Muzeum Warmii i Mazur wspólnie z miejscowym oddziałem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.(PAP)
autor: Marcin Boguszewski
mbo/ itm/
