Sejm przyjął w piątek nowelizację ustawy o kinematografii, która ma na celu zastąpienie nazwy Filmoteki Narodowej bardziej ogólnym stwierdzeniem. Wprowadzenie zmian jest jednym z kroków koniecznych do połączenia Filmoteki Narodowej i Narodowego Instytutu Audiowizualnego.
Na piątkowym posiedzeniu Sejmu posłowie głosowali najpierw nad odrzuceniem w całości projektu nowelizacji ustawy. 168 posłów było za odrzuceniem, 264 przeciw, 1 się wstrzymał.
Nowelizację przyjęto stosunkiem głosów 259 za, przeciw 173, 5 wstrzymanych.
Zgodnie z treścią nowelizacji nazwa Filmoteki Narodowej, wymieniona w ustawie o kinematografii z 30 czerwca 2005 r., zostanie zastąpiona "bardziej ogólnym sformułowaniem wskazującym na istnienie instytucji kultury wyspecjalizowanej w zakresie ochrony narodowego dziedzictwa kulturalnego w dziedzinie kinematografii".
Zmiana ta jest konieczna, by mogło dojść do planowanego na 10 maja połączenia Filmoteki Narodowej z Narodowym Instytutem Audiowizualnym i późniejszego powołania nowej instytucji: Filmoteki Narodowej - Instytutu Audiowizualnego (FINA). Połączenie to, jak argumentował wiceminister kultury Jarosław Sellin (PiS), ma zapewnić zwiększenie "efektywności działań na rzecz zabezpieczania i udostępniania na rzecz narodowego dziedzictwa audiowizualnego, ze szczególnym uwzględnieniem Filmoteki Narodowej, oraz potencjału wiedzy i techniki Narodowego Instytutu Audiowizualnego".
Jak przypomniał, Filmoteka Narodowa służy do utrzymywania dziedzictwa narodowego w dziedzinie kinematografii, a Narodowy Instytut Audiowizualny do nagrywania nowych produkcji, również filmowych, teatralnych, muzycznych, ale też cyfryzacji tych zasobów, by były dostępne jak najszerszej publiczności.
Sellin powiedział, że dla dziedzictwa kulturowego lepsze efekty przyniesie "synergia działań" tych dwóch instytucji. "Ponieważ NInA ma wspaniały sprzęt, wspaniałe doświadczenia cyfryzujące, a Filmoteka ma potężne zasoby, które wymagają cyfryzacji, więc połączenie tych instytucji przyniesie po prostu duże korzyści dla szybszego udostępniania polskiego dorobku kinematograficznego i tworzenia kolejnych zasobów w następnych latach" - uzasadniał.
Proces łączenia instytucji jest prowadzony od października. Od wtedy działa pełnomocnik ministra, który - jak mówił Sellin - dokonał takich czynności, jak m.in. skoordynowanie procesu sporządzania bilansów i protokołów zdawczo-odbiorczych, procesu przejęcia mienia, zobowiązań i wierzytelności na rzecz nowej instytucji ze szczególnym uwzględnieniem muzealiów, koordynowanie praw i obowiązków dotyczących zbiorów, procesu przejęcia przez nową instytucję dokumentacji czy też realizacji zobowiązań pracodawców wobec pracowników obu łączonych instytucji.
Przedmiotem działania FINA będzie gromadzenie, katalogowanie, zachowanie i restaurowanie oraz udostępnianie zbiorów oraz materiałów dokumentacyjnych, dotyczących narodowego dziedzictwa audiowizualnego; współtworzenie, produkcja, rejestracja i promocja dzieł kultury o wysokim poziomie artystycznym w celu ich emisji w programach mediów publicznych i prywatnych; produkcja materiałów audiowizualnych o wysokim poziomie artystycznym, dotycząca zagadnień związanych z kulturą, nauką, edukacją w celu ich emisji w programach mediów publicznych i prywatnych lub Internecie albo rozpowszechniania w inny sposób; prowadzenie działalności edukacyjnej, naukowej, wydawniczej i kulturalnej.
Finansowanie nowej instytucji ma być oparte na dotacjach przyznawanych przez resort kultury - podmiotowych na bieżące dofinansowanie bieżącej działalności oraz celowych na konkretne zadania.
W ocenie resortu kultury skutkiem połączenia będzie, jak napisano w uzasadnieniu nowelizacji, „znacznie lepsza i bardziej kompleksowa ochrona polskiego dziedzictwa filmowego" - zasoby Filmoteki Narodowej będą mogły zostać poddane procesowi cyfryzacji, a następnie udostępnione szerokiej publiczności, zaś możliwości edukacyjne i popularyzatorskie wzrosną wielokrotnie.
Filmoteka Narodowa to państwowa instytucja kultury, której statutowym zadaniem jest ochrona dziedzictwa kulturalnego w dziedzinie kinematografii (m.in. gromadzenie zbiorów filmowych - taśm, scenariuszy, scenopisów, książek o tematyce filmowej, plakatów, fotosów) oraz upowszechnianie kultury filmowej. Kolekcja FN - zbiory filmowych taśm i archiwaliów - jest jedną z największych w Europie.
NInA rozpoczął działalność w 2005 r. jako Polskie Wydawnictwo Audiowizualne (PWA) i pod tą nazwą zainicjował wydawane do chwili obecnej serie muzyczne i filmowe: m.in. Polską Szkołę Dokumentu. W 2009 r. decyzją ministra kultury został przemianowany na Narodowy Instytut Audiowizualny. Misją statutową NInA jest utrwalanie, archiwizacja i upowszechnianie najbardziej wartościowych przejawów kultury filmowej, muzycznej oraz teatralnej.
Połączenie FN i NInA pierwotnie było planowane na 1 marca. Przeciwko niemu dotychczas wypowiedziała się m.in. Rada NInA, która w czwartek zaapelowała do ministra kultury o rozważenie decyzji dot. połączenia. Jak oceniła Rada, byłoby to "niekorzystne dla polskiej kultury" i jest zagrożeniem - przez m.in. balast organizacyjny, związany z koniecznością bieżącej cyfryzacji kilometrów analogowych taśm - dla podejmowanych przez NInA działań. Sygnatariusze listu przekonują także, że planowana fuzja będzie redukcją potencjału NInA i FN i utrudni publiczny dostęp do zasobów obu instytucji.(PAP)
oma/ agz/
