Wydawnictwo, które zawiera protokoły z posiedzeń reprezentującej ludność polską Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego z lat 1918-1920, ukazało się nakładem Książnicy Cieszyńskiej – poinformował w środę dyrektor biblioteki Krzysztof Szelong.
„Księgi protokołów z posiedzeń plenarnych Rady posiadają fundamentalne znaczenie do badań nad przełomowymi dla historii Śląska Cieszyńskiego wydarzeniami z lat 1918-1920. Są zarazem ważnym dokumentem odradzania się Rzeczypospolitej po okresie zaborów i stanowią pomnikowy, zasługujący na najwyższy szacunek, zabytek polskiej państwowości na Śląsku” – podkreślił dyrektor Książnicy.
Edycja ukazała się w postaci dwóch woluminów. "Pierwszy wypełnia tekst protokołów, a drugi zawiera dokumenty, które w sposób bezpośredni odnosiły się do kwestii podejmowanych przez Radę lub same w sobie stanowiły przedmiot obrad” – powiedział dyrektor Szelong.
Dyrektor zaznaczył, że wydawnictwo jest trzecią i ostatnia pozycją, jaką Książnica opublikowała w serii „Bibliotheca Tessinensis”. Cykl zapoczątkowała w 2014 r. publikacja źródeł dotyczących biografii oraz dorobku ks. Leopolda Jana Szersznika. Zimą br. ukazały się dzienniki pioniera polskiego ruchu narodowego na Śląsku Cieszyńskim Andrzeja Cinciały z lat 1846-1853. Obrazują m.in. genezę podziałów narodowych i przekształceń społecznych w regionie w połowie XIX w.
„Księgi protokołów z posiedzeń plenarnych Rady posiadają fundamentalne znaczenie do badań nad przełomowymi dla historii Śląska Cieszyńskiego wydarzeniami z lat 1918-1920. Są zarazem ważnym dokumentem odradzania się Rzeczypospolitej po okresie zaborów i stanowią pomnikowy, zasługujący na najwyższy szacunek, zabytek polskiej państwowości na Śląsku” – podkreślił dyrektor Książnicy Cieszyńskiej.
„Poszczególne tomy, odnoszące się do kluczowych faz rozwojowych w dziejach Śląska Cieszyńskiego od końca XVIII do początku XX w., ilustrują zjawiska związane – kolejno – ze schyłkiem okresu nowożytnego i narodzinami nowoczesności, zainicjowaniem procesów narodotwórczych oraz przełomem politycznym w latach 1918-1920, który określił losy tego regionu aż po czasy współczesne” – powiedział Szelong.
Protokoły od 1939 r. uchodziły za zaginione. „Kilkudziesięcioletnie wyłączenie z obiegu naukowego tak ważnego dokumentu (…) ograniczyło postęp badań historycznych. Powstałe w tym okresie publikacje poświęcone XX-w. dziejom Śląska Cieszyńskiego, w szczególności zaś polsko-czechosłowackiemu sporowi o ten obszar w latach 1918-1920 oraz samej Radzie, (…) siłą rzeczy nie mogły uwzględniać ustaleń wynikających z treści zapisów dokumentujących przebieg obrad i proces podejmowania decyzji przez gremium o kluczowym znaczeniu” – podkreślił Szelong.
Protokoły odnaleziono w 1990 r. Zdaniem dyrektora ich analiza pozwala wniknąć w kulisy rozgrywających się wówczas wypadków. „Zapisy dyskusji prowadzonych podczas plenarnych posiedzeń niemal wprost informują o celach, jakie stawiali sobie członkowie Rady, pobudkach, jakimi kierowali się przy podejmowaniu decyzji, a także o cechującej ich kulturze politycznej, intelektualnych horyzontach, a nawet politycznych i towarzyskich uprzedzeniach” – dodał.
Publikacja ukazała się dzięki wsparciu ministra nauki.
Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego zawiązała się 19 października 1918 r. z inicjatywy Józefa Kiedronia. 11 dni później ogłosiła proklamację przynależności Ziemi Cieszyńskiej do państwa polskiego i przejęciu w jego imieniu władzy nad Księstwem Cieszyńskim. Na czele Rady stali ks. Józef Londzin, Jan Michejda oraz Tadeusz Reger.
Zbiory Książnicy Cieszyńskiej liczą ok. 120 tys. woluminów, w tym ponad 16,5 tys. starodruków, 46 inkunabułów i 17 tys. rękopisów. Najcenniejszą częścią jest księgozbiór ks. Leopolda Szersznika. Książnica posiada także zbiór Józefa Ignacego Kraszewskiego. Wśród starodruków szczególnie cenne są też "Libri Decretalium", czyli tzw. Prorocy Cieszyńscy - husyckie tłumaczenia Ksiąg Prorockich z lat 1419-1438 r.(PAP)
szf/ mow/
