Adolf Fierla. Fot. Facebook/Książnica Cieszyńska
16 stycznia 1908 r. urodził się Adolf Fierla. W okresie międzywojennym był jedną z najbardziej znanych postaci życia literackiego na Śląsku – przypomniała w poniedziałek Małgorzata Szelong z Książnicy Cieszyńskiem.
„Wywodził się z górniczej rodziny w Orłowej, gdzie ukończył prestiżowe Polskie Gimnazjum Realne. Pracując po maturze jako nauczyciel w szkole w Boguminie, studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a slawistykę w Pradze. W 1938 r. został nauczycielem w Polskim Gimnazjum Realnym w Orłowej” – podała Szelong.
Jak przypomniała, od debiutu książkowego w 1928 r. Fierla w przeciągu 10 lat wydał aż pięć tomików poezji: „Przydrożne kwiaty. Poezje śląskie” (1928), Cienie i blaski. Poezje z zagłębia” (1931), „Dziwy na gróniach” (1932), „Kopalnia słoneczna” (1933), „Kolędy beskidzkie” (1935), dwie powieści - „Tajemniczy skarb. Powieść dla młodzieży” (ok. 1929) i „Ondraszek. Powieść śląska” (1930), dwa tomy nowel: „Hałdy. Obrazki z zagłębia” (1930) oraz „Kamień w polu” (1938), a także tom przekładów wierszy wybranych czeskiego poety Jiriho Wolkera (1934).
„Pod względem ilościowym dorobkowi Fierli nie dorównywał żaden ze współczesnych mu zaolziańskich pisarzy. Paradoksalnie, łatwość pisania negatywnie odbijała się jednak na wartości artystycznej jego utworów. Wielu krytyków wytykało Fierli nadmierny patos, sentymentalizm, zmanierowanie, brak oryginalności. Inni z kolei zaliczali go do czołowych przedstawicieli śląskiego regionalizmu literackiego, zachwycając się wykorzystaniem w jego twórczości motywów ludowych oraz gwary cieszyńskiej i wiążąc z nim duże nadzieje dla rozwoju życia literackiego na Zaolziu” – wskazała Małgorzata Szelong.
Nadzieje unicestwiła wojna. W 1940 r. Fierla został aresztowany. Niemcy więzili go w obozach koncentracyjnych w Dachau i Mauthausen-Gusen.
„Zwolniony z niewoli, powrócił na krótko na Śląsk Cieszyński, jednak wkrótce, powołany do Wehrmachtu, trafił na front zachodni. Tu zdołał nawiązać kontakt z Polską Misją Wojskową we Francji, w wyniku czego końcem 1945 r. otrzymał posadę nauczyciela w Gimnazjum i Liceum dla Ochotniczek PSK 2 Korpusu, działającej początkowo we Włoszech, a od 1946 r. w Wielkiej Brytanii. Po likwidacji szkoły w 1948 r. Fierla kontynuował pracę nauczycielską, ucząc m.in. języka francuskiego w kilku angielskich gimnazjach” – powiedziała Szelong.
Małgorzata Szelong zaznaczyła, że w rodzinnych stronach z powodów politycznych jego osoba pomijana była milczeniem i popadła w zapomnienie. „Fierla był jednak nadal aktywny literacko; publikował w prasie emigracyjnej, a w latach 60. także w czasopismach w Polsce - w prasie ewangelickiej oraz katolickim +Tygodniku Powszechnym+. W powojennej twórczości koncentrował się na tematyce religijnej. W opowiadaniach i wspomnieniach sięgał także do cieszyńskiego folkloru, utrwalając tradycyjną obrzędowość roku liturgicznego” – dodała.
W październiku 1966 r. Adolf Fierla przyjechał do Polski. Nie mógł udać się na Zaolzie. Przebywał jednak w Cieszynie, gdzie redaktor Władysław Oszelda zorganizował jego spotkanie autorskie w Domu Narodowym.
8 września 1967 r. zmarł nagle w wieku 59 lat. Jego prochy spoczęły na cmentarzu St. Marylebone w East Finchley w Londynie.
Małgorzata Szelong dodała, że za sprawą luterańskiego biskupa Andrzeja Wantuły kościelne wydawnictwo „Zwiastun” opublikowało pośmiertnie tomik wierszy zmarłego „Poezje religijne” (1971). „Poza tym jednak jego powojenne utwory pozostają rozproszone i praktycznie nieznane” – podkreśliła.
Książnica Cieszyńska jest biblioteką o statusie naukowym, która gromadzi i udostępnia powiązane w większości tematycznie, personalnie czy proweniencyjnie ze Śląskiem Cieszyńskim. Poza wydawnictwami nowymi, posiada w swych zbiorach bardzo bogate kolekcje zabytkowe. Pochodzą one przede wszystkim z okresu od XVIII do XX w., choć najstarsze egzemplarze sięgają średniowiecza. W zbiorach posiada także tomy dzieł Adolfa Fierli. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ aszw/
