85 lat temu urodził się Henryk Mikołaj Górecki, kompozytor, pedagog

 W 1952 r. rozpoczął naukę muzyki w Szkole Muzycznej w Rybniku, by trzy lata później przenieść się do Katowic i rozpocząć studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (PWSM).

W 1958 r. zadebiutował na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień", zwracając uwagę publiczności i międzynarodowej krytyki, która uznała Góreckiego za jednego z najbardziej radykalnych, bezkompromisowych i awangardowych kompozytorów.

W 1960 r. Górecki ukończył studia kompozytorskie z najwyższym wyróżnieniem w PWSM w Katowicach i wyjechał na studia podyplomowe do Paryża. Następne lata przyniosły kolejne ważne utwory w dorobku Góreckiego, ugruntowujące jego międzynarodową pozycję jako jednego z najbardziej oryginalnych twórców lat sześćdziesiątych, kładącego podwaliny pod funkcjonujące w świecie muzycznym pojęcie "polskiej szkoły kompozytorskiej".

CZYTAJ TAKŻE

Archiwum Henryka Mikołaja Góreckiego w zbiorach Biblioteki Narodowej

W 1965 r. związał się z PWSM w Katowicach (obecnie Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego). Od 1968 r. był jej wykładowcą, od 1972 r. na stanowisku docenta; uczył czytania partytur, instrumentacji i kompozycji. W 1975 r. został rektorem tej uczelni i funkcję tę pełnił przez cztery lata. W 1977 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego.

Do najważniejszych utworów Góreckiego należą: "Epitafium", "Genesis I-III", "Trzy utwory w dawnym stylu", "Refren na orkiestrę", "Muzyka staropolska", "Ad Matrem", II Symfonia "Kopernikowska", "Beatus vir", "Koncert na klawesyn i orkiestrę smyczkową", "Miserere", "Recitativa i ariosa - Lerchenmusik", "Totus Tuus", I Kwartet smyczkowy "Już się zmierzcha", II Kwartet smyczkowy "Quasi una fantasia", "Małe requiem dla pewnej Polki" na fortepian i 13 instrumentów, "Pieśń Rodzin Katyńskich".

Światową sławę przyniosła Góreckiemu III Symfonia "Pieśni żałosnych", dla której inspiracją stała się ludowa piosenka powstańców śląskich. Skomponowana w 1975 r. symfonia, po osiemnastu latach od powstania, dzięki nagraniu zespołu London Sinfonietta, rozeszła się w ponadmilionowym nakładzie na całym świecie, wchodząc do kanonu arcydzieł muzyki symfonicznej XX wieku.

W latach 80. Górecki zaczął tworzyć utwory sakralne, zwrócił się też ku korzeniom muzyki polskiej, a szczególnie jej nurtowi ludowemu. Rozpoczął współpracę z wybitnym amerykańskim Kronos Quartet. Podczas jednej z wizyt w Polsce muzycy Kronos Quartet mówili, że dla Góreckiego każda nuta jest wszechświatem.

Kompozytor został wyróżniony m.in. Orderem św. Grzegorza Wielkiego - najwyższym odznaczeniem papieskim, jakie może otrzymać osoba świecka. To czwarte w hierarchii odznaczenie papieskie, przyznawane za szczególne zasługi dla Kościoła. Górecki jest też laureatem nagrody metropolity katowickiego "Lux ex Silesia" (Światło ze Śląska) oraz honorowym obywatelem Katowic, Rybnika i Bielska-Białej.

W październiku 2010 r. otrzymał najwyższe polskie odznaczenie - Order Orła Białego.

Henryk Mikołaj Górecki zmarł 12 listopada 2010 r. w Katowicach.

aszw/ wmk