Żydowskie, prawosławne i katolickie tradycje Szczebrzeszyna (Lubelskie) przypomnieć mają Dni Kultur, które rozpoczną się w piątek w tym miasteczku. Wypełnią je koncerty, wykłady, projekcje filmów, promocje wydawnictw i nabożeństwa.
Dni Kultur organizowane są w Szczebrzeszynie po raz piąty. Odbywają się w zabytkowych świątyniach trzech religii: synagodze, cerkwi i kościele, stojących w miasteczku. Synagoga i cerkiew zostały kilka lat temu gruntownie odremontowane po latach zaniedbań.
„Żyje coraz mniej ludzi, którzy pamiętają Szczebrzeszyn jako miasteczko wielokulturowe. Staramy się o tym przypominać młodzieży, zapraszamy turystów. Dni Kultur i inne tego rodzaju imprezy cieszą się dużym zainteresowaniem, młodzież się angażuje, nawiązuje kontakty. Gościmy właśnie grupę uczniów z Izraela, która przyjechała w ramach współpracy z naszym liceum” – powiedział PAP dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie, Sławomir Kalita.
Dni Kultur rozpoczną się w piątek w synagodze wykładem dr. hab. Andrzeja Trzcińskiego na temat cmentarza żydowskiego w Szczebrzeszynie. Swoje nowe wydawnictwa „Życie modlitewne Żydów”, „Słownik narodów Biblii” i „Słownik Kozaczyzny” zaprezentuje miejscowa regionalistka Regina Smoter-Grzeszkiewicz. Wystąpi też zespół klezmerski Berberys.
Dni Kultur rozpoczną się w piątek w synagodze wykładem dr. hab. Andrzeja Trzcińskiego na temat cmentarza żydowskiego w Szczebrzeszynie. Swoje nowe wydawnictwa „Życie modlitewne Żydów”, „Słownik narodów Biblii” i „Słownik Kozaczyzny” zaprezentuje miejscowa regionalistka Regina Smoter-Grzeszkiewicz. Wystąpi też zespół klezmerski Berberys.
W sobotę m.in. koncertować będą zespoły folklorystyczne z Białorusi „Daronosica” z Chmielewa i „Żarauka” ze Sporowa i wyświetlone zostaną filmy dokumentalne poświęcone tradycyjnej kulturze Białorusinów z Podlasia i Polesia. W niedzielę z koncertem muzyki sakralnej wystąpi zespół „Nie ten dzień” z Zamościa, odbędzie się też projekcja filmu o pierwszych chrześcijanach „Nowe imperium” w reżyserii Giulio Base.
Położony w pobliżu Zamościa Szczebrzeszyn do II wojny światowej wchodził w skład wielkiego latyfundium rodziny Zamoyskich. Żydzi osiedlali się tu od XV w., a na początku wieku XX stanowili niemal połowę mieszkańców 8-tysięcznego miasteczka. Kilka procent ludności w miasteczku wyznawało prawosławie, a resztę stanowili katolicy.
W 1942 r. Niemcy rozstrzelali około 3-4 tys. Żydów ze Szczebrzeszyna i okolic na miejscowym kirkucie, innych deportowali do obozu zagłady w Bełżcu. Spalili XVII-wieczną synagogę. Synagogę odbudowano na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku. Wewnątrz zachował się kamienny aron ha-kodesz, oprawa szafy ołtarzowej służącej do przechowywania zwojów Tory. W odnowionej synagodze mieści się obecnie dom kultury.
Cerkiew zbudowano w Szczebrzeszynie w XVI w., na fundamentach starszej, z XII w. To najstarsza użytkowana świątynia prawosławna w Polsce. Przez pewien czas służyła jako świątynia unicka. W latach 2009-2010 prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska przeprowadziła jej gruntowny remont. Konserwacji poddano malowidła ścienne z okresu XVII-XIX w., zrekonstruowano ikonostas. Nabożeństwa są tu obecnie odprawiane nieregularnie, uczestniczą w nich wyznawcy prawosławia z okolic, m.in. z Radecznicy, Zwierzyńca, Nielisza.
Kościół św. Katarzyny w Szczebrzeszynie ufundowali Zamoyscy w pierwszej połowie XVII w., utrzymany jest w stylu renesansu lubelskiego. W przyległym klasztorze, budowanym dla franciszkanów, mieści się teraz szpital.
Obecnie Szczebrzeszyn liczy około 5,5 tys. mieszkańców, jest ośrodkiem turystycznym na Roztoczu. (PAP)
kop/ ula/
