Jerzy Walczak podczas próby "Dybuka" w reżyserii Mai Kleczewskiej w Teatrze Żydowskim. Fot. PAP/R. Guz
„Dybuk” w reżyserii Mai Kleczewskiej otworzy cykl teatralny tegorocznej XII edycji festiwalu "Warszawa Singera". Prócz dramatu An-skiego na scenie Teatru Żydowskiego publiczność zobaczy jeszcze m.in. spektakle "Ruchele wychodzi za mąż" czy "Głowa pełna ptaków".
„To jest +Dybuk+ Mai Kleczewskiej” – powiedziała PAP dyrektor festiwalu Gołda Tencer. „Dużo w nim nawiązań do Holokaustu i lokalizacji teatru. Wszyscy mówimy, że nasz teatr to są dybuki” – rozwinęła.
Dybuk to w folklorze żydowskim duch, który po śmierci nie może zaznać spokoju z powodu popełnionych grzechów i wchodzi w ciało żywej osoby, aby się oczyścić. Przemawia ustami opętanego i przejmuje nad nim zupełną kontrolę w celu uzyskania odkupienia. W legendzie dramatycznej autorstwa pisarza i publicysty Szymona An-skiego dybukiem stał się zmarły uczeń jesziwy, Chonen. Dowiedziawszy się, że jego ukochana Lea zostaje przeznaczona na żonę innego mężczyzny, padł rażony ogromną siłą i wszedł w ciało Lei, by się z nią zjednoczyć.
Nazywany jidyszowym „Romeo i Julią” należący do klasyki literatury żydowskiej tekst został na nowo zinterpretowany na otwarcie 65. sezonu w Teatrze Żydowskim. W swojej adaptacji reżyserka dopuściła do głosu również mieszkańców warszawskiego getta, ofiary Holokaustu oraz wszystkich ocalonych.
Dybuk to w folklorze żydowskim duch, który po śmierci nie może zaznać spokoju z powodu popełnionych grzechów i wchodzi w ciało żywej osoby, aby się oczyścić. Przemawia ustami opętanego i przejmuje nad nim zupełną kontrolę w celu uzyskania odkupienia.
Dramat powstały niemalże sto lat temu był na polskiej scenie wystawiany kilka razy. Między innymi w 1979 roku przez Szymona Szurmieja, zmarłego w zeszłym roku wieloletniego dyrektora Teatru Żydowskiego. Rolę Lei zagrała wtedy Gołda Tencer – obecna dyrektorka Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich, założycielka Fundacji Shalom oraz pomysłodawczyni festiwalu "Warszawa Singera".
W nowoczesnej interpretacji Mai Kleczewskiej postać ukochanej Chonena odgrywają trzy aktorki: debiutująca Magdalena Koleśnik oraz dwie aktorki, które bohaterkę odtwarzały przez lata - matkę Lei zagrała Joanna Przybyłowska, a Leę z przyszłości – Gołda Tencer. „Przyszłam do Teatru Żydowskiego, kiedy grałam Leę w +Dybuku+ i teraz po latach nadal mogę grać tę rolę z pamięci” – skomentowała.
"W ramach festiwalu wystawimy również przedstawienie +Baby, ach te baby…+ w reżyserii Jana oraz Dawida Szurmiejów. Skąd taki tytuł? Wszyscy mówią, że kobiety kochały Szurmieja, ale on je też. Na pewno zaakceptowałby program +Baby, ach te baby…+" – powiedziała PAP Tencer.
Na festiwalowej scenie pojawi się jeszcze kilka spektakli ze stałego repertuaru Teatru Żydowskiego, m.in. „Królestwo wszechwanny” na podstawie tekstów izraelskiego skandalisty Hanocha Levina, uniwersalna opowieść o przebaczaniu, pamięci oraz konflikcie pokoleń „Ruchele wychodzi za mąż” w reżyserii Jacka Papisa czy „Aktorzy żydowscy” w reż. Anny Smolar.
W programie festiwalu jest również premiera spektaklu „Trzy opowiadania i muzyka” Teatru NN z Lublina. Witold Dąbrowski z muzykami – klarnecistą Jarosławem Adamowem, kontrabasistą Robertem Brzozowskim oraz grającym na akordeonie Bartłomiejem Stańczykiem przedstawią nową adaptację opowiadań Isaaca Bashevica Singera.
Monodram „Zupa rybna w Odessie” poświęcony postaci Jana Karskiego odegra Sebastian Ryś, a pięć aktorek odtworzy postaci Żydówek-buntowniczek i emancypantek (w tym Heleny Rubinstein) podczas przedpremiery spektaklu „One same”.
Na festiwalu wystąpi także grupa izraelskich aktorów ze sztuką „Głowa pełna ptaków” (Feigelech in Kop) według scenariusza i w reżyserii Mottiego Awerbucha. W spektaklu zagrają Anabella oraz Uri Kowalski, legendy izraelskiej sceny teatralnej. Opowiedzą historię spotkania na promenadzie w Tel Awiwie postaci ocalonych z Holokaustu - Henocha oraz Blume.
Podczas festiwalu odbędzie się również seria czytań performatywnych, m.in. określanego jako jeden z najważniejszych współczesnych komiksów autorstwa francuskiego rysownika Joanna Sfara „Kot rabina” oraz sztuki „Glany na glanc” kanadyjskiego aktora, dramatopisarza i reżysera Davida Gowa.
„Dybuk” będzie można zobaczyć 20, 21 oraz 31 sierpnia na scenie Teatru Żydowskiego. Festiwal oficjalnie rozpocznie się 22 i potrwa do 30 sierpnia. Szczegóły dotyczące programu oraz biletów są dostępne na stronie internetowej festiwalu http://www.festiwalsingera.pl/
Polska Agencja Prasowa jest patronem medialnym festiwalu. (PAP)
oma/ agz/
