Prapremiera "Pasji wg św. Łukasza" Krzysztofa Pendereckiego odbędzie się 31 marca i 1 kwietnia w wytwórnii Alvernia Studios pod Krakowem. Spektakl, który będzie wydarzeniem towarzyszącym festiwalowi Misteria Paschalia, reżyseruje Grzegorz Jarzyna.
Krzysztof Penderecki pisał ten jeden z najsłynniejszych swoich utworów "Pasję według św. Łukasza" (Passio et Mors Domini Nostri Jesu Christi secundum Lucam) w latach 1963-65 na zamówienie niemieckiego radia Westdeutscher Rundfunk z okazji 700-lecia katedry w Muenster, w której 30 marca 1966 roku odbyło się prawykonanie utworu pod dyrekcją Henryka Czyża.
Kompozytor miał na uwadze również przypadającą wówczas rocznicę tysiąclecia chrztu Polski. "Powodem, dla którego pokusiłem się na skomponowanie tej właśnie formy był rok 1966 - Millenium Chrztu Polski. Jak wiadomo, starano się wtedy tę rocznicę przemilczeć i właściwie - była ona przemilczana" - wspominał Penderecki na wtorkowej konferencji prasowej w Warszawie.
Artysta przypomniał, że w 1962 roku napisał ośmiominutowy utwór Stabat Mater i to właśnie on stał się potem kluczem do stworzenia "Pasji wg św. Łukasza". "Wydawało mi się, że Stabat Mater można rozwinąć, czułem, że może powstać z niego utwór o większych rozmiarach" - opowiadał Penderecki.
Kompozytor przyznał, że napisanie "Pasji..." nie było łatwe. "Poruszałem się na tzw. terra incognita, nikt wtedy z moich wybitnych kolegów nie pisał (...) muzyki sakralnej. To było dla mnie wyzwanie, (...) skok o tyczce" - wspominał.
Reżyser spektaklu Grzegorz Jarzyna słuchanie muzyki poważnej rozpoczynał mając 15 lat, właśnie od kompozycji Pendereckiego. "Dlatego jest dla mnie tak szczególne, że mogę dla mistrza pracować" - podkreślił artysta.
"Filozofia była dla mnie zawsze królową nauk, muzyka jest dla mnie królową sztuk. Jest najbardziej abstrakcyjna i najbardziej emocjonalna, jestem najbliżej tej właśnie sztuki. Nie jestem kompozytorem, czego żałuję, ale muzyka bardzo mnie inspiruje. Kiedy pojawia się we mnie pomysł na wystawienie czegoś - momentalnie przesłuchuję swoją kolekcję muzyki, selekcjonuję utwory, które w jakiś sposób kojarzą mi się z tematem, którego chcę się podjąć. To dla mnie jedna z przyjemniejszych części tworzenia" - opowiadał Jarzyna.
Reżyser przyznał jednak, że kiedy otrzymał propozycje wystawienia "Pasji..." Pendereckiego, był zaskoczony i początkowo nie umiał sobie wyobrazić jak można inscenizować tego typu utwór.
"Co do inscenizacji (...) - nie chcę za dużo teraz o tym mówić. Cały ten utwór kojarzy mi się na zasadzie światła i ciemności. Najbardziej lubię go słuchać w kompletnej ciemności - wtedy bardzo zmysłowo czuję każdy jego fragment" - mówił Jarzyna.
"Kiedy analizujemy dzisiaj twórczość Pendereckiego dostrzegamy jak ona jest świeża, jak bardzo potrafi ona deklasować tych, którzy próbują się z nią zmierzyć" - uznał kurator projektu Filip Berkowicz. Jego zdaniem Penderecki jest bardzo aktualnym kompozytorem, a jego dzieła sprzed 50 lat ciągle świetnie wpisują się we współczesność, aktualną rzeczywistość.
"Mnie ten okres twórczości Krzysztofa Pendereckiego bardzo interesuje, stąd pomysł na połączenie w +Pasji...+ twórczości Grzegorza Jarzyny i Krzysztofa Pendereckiego" - tłumaczył.
Partie wokalne wykonają Iwona Hossa (sopran), Piotr Nowacki (bas) oraz Thomas Bauer (baryton). Solistom towarzyszyć będzie Zespół Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia, Chór chłopięcy "Pueri Cantores Sancti Nicolai" oraz AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy pod dyrekcją Krzysztofa Pendereckiego.
Spektakl powstał z inicjatywy Narodowego Instytutu Audiowizualnego, w ramach podsumowania Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji 2011. Organizatorami spektakli są: Narodowy Instytut Audiowizualny, Miasto Kraków, Krakowskie Biuro Festiwalowe, Instytucja Kultury Katowice Miasto Ogrodów, Miasto Katowice (PAP)
agz/ abe/
