Wizualny projekt badawczy „Ocaleni. Historia ogrodów botanicznych Ukrainy” dokumentuje wpływ wojny na te placówki naukowe w latach 2022-2023.
W projekcie „Ocaleni…” artystka Nikoletta Yurets przedstawia funkcjonowanie ogrodów botanicznych podczas wojny w Kijowie. Cykl fotografii jej autorstwa pokazuje kadry z Narodowego Ogrodu Botanicznego im. M. M. Hryszki, jednego z czterech ogrodów botanicznych znajdujących się w Kijowie.
Ogród został założony w 1936 roku i zajmuje powierzchnię ok. 120 hektarów. Znajduje się w nim około 13 tys. gatunków i odmian drzew, krzewów, kwiatów oraz innych roślin z całego świata, a także oranżerie, ogrody zimowe, szklarnie i różanki. Ogród ma dużą kolekcję unikalnych i rzadkich roślin tropikalnych i subtropikalnych.
Zdjęcia zostały wykonane zimą 2022/2023, w czasie, kiedy rośliny szklarniowe były narażone na brak światła i obniżone temperatury powietrza, a to z uwagi na przerwy w dostawie energii elektrycznej.
Przerwy w dostawie prądu zaczęły się jeszcze w 2020, na skutek problemów finansowych związanych z czasem pandemii. Szczególnie zagrożona była kolekcja roślin tropikalnych i subtropikalnych. Wiele z nich niestety nie przetrwało, a kondycja wszystkich uległa znacznemu pogorszeniu – wzrost wegetatywny oraz długość życia drastycznie się skróciły.
„Pracownice i pracownicy Ogrodu Botanicznego, tacy jak Olga czy Ałła się jednak nie poddają. Mimo trudnych warunków pracy i życia w objętym działaniami wojennymi Kijowie znajdują siłę na pielęgnację roślin, ale też edukację – przyrodniczą oraz tę, dotyczącą zagrożonego dziedzictwa przyrodniczego w Ukrainie” – zaznacza autorka zdjęć Nikoletta Yurets.
Z czasem projekt obejmie także inne ośrodki, w całej Ukrainie – zaznaczają organizatorzy wydarzenia z Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski oraz z Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
„Artystka fotografuje rzeczywistość ogrodu botanicznego z wielką pieczołowitością, starannie wybierając kadry, kolory i kompozycje. Nastrój zdjęć nie przywołuje w bezpośredni sposób emocji walki i przetrwania, widz porusza się raczej w aurze smutku, przemijania, pewnej delikatności czy nawet ulotności. Odzwierciedla to w pewien sposób sytuację przyrody podczas inwazji zbrojnej – przyrody, jako niemej ofiary zbrodni wojennej” – charakteryzuje Anna Czaban, kuratorka wystawy.
Projekt „Ocaleni. Historie ogrodów botanicznych Ukrainy” Nikoletty Yurets jest częścią programu Ukraińskiej Międzymiejscowej Spółdzielni Artystycznej realizowanej przez Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski od 2022 roku.
Spółdzielnia łączy artystki i artystów, kuratorów i kuratorki, kolektywy artystyczne, nieformalne grupy i organizacje pozarządowe w Polsce i Ukrainie.
„Poprzez spotkania, wymianę doświadczeń, ale też publiczne prezentacje, chcemy wspierać tych, którzy i które swoimi działaniami – artystycznymi czy aktywistycznymi, czy przez fakt pozostawania w Ukrainie i przy życiu – dają odpowiedź na wojenną przemoc” – takie przesłanie towarzyszące temu i innym projektom przedstawia CSW Zamek Ujazdowski.
Wystawa „Ocaleni. Historia ogrodów botanicznych Ukrainy” będzie dostępna do 3 marca 2024 r. w Centrum Sztuki Współczesnej (PAP)
abe/ dki/
