Natalia Malek. Fot. PAP/M. Gadomski
Pragniemy odwrócić logikę, że to czytelnik przychodzi po poezję do księgarni. W ramach warszawskiej akcji „Wiersze w mieście” to poezja wychodzi mu naprzeciw, mówiąc kolokwialnie „łapie” tego swojego czytelnika czy czytelniczkę w przestrzeni publicznej - mówi kuratorka akcji, poetka Natalia Malek.
"Idea akcji jest związana z faktem, że współczesna poezja staje się coraz mniej dostępna, coraz bardziej wypychana z przestrzeni publicznej, medialnej, z mainstreamu, a nawet z księgarni, bo najnowsze wiersze są czasem dostępne tylko w niektórych, bardziej kameralnych miejscach lub nawet dopiero bezpośrednio u wydawcy. Więc ten próg obcowania ze współczesną poezją jest trochę utrudniony" - opowiadała PAP Natalia Malek.
Jak zaznaczyła, celem akcji jest zmiana tej sytuacji. "Pragniemy odwrócić logikę, że to czytelnik przychodzi po poezję do księgarni. W ramach warszawskiej akcji +Wiersze w mieście+ to poezja wychodzi mu naprzeciw, mówiąc kolokwialnie +łapie+ tego swojego czytelnika czy czytelniczkę w przestrzeni publicznej" - zaakcentowała.
W tegorocznej, rozpoczynającej się w czwartek, 7. odsłonie inicjatywy bierze udział 18 wierszy napisanych w 18 różnych językach europejskich. To utwory autorek i autorów z Austrii, Estonii, Flandrii, Galicji, Irlandii, Kraju Basków, Krain Katalońskich, Litwy, Luksemburga, Malty, Mołdawii, Polski, Portugalii, Rumunii, ze Słowacji, z Ukrainy, Węgier oraz Ziemi Mirandyjskiej. Z wierszami można się zapoznać w polskich przekładach opracowanych - jak wskazują organizatorzy - przez "najbardziej utytułowanych tłumaczy poezji w kraju" oraz w językach oryginalnych.
"Będą one prezentowane na wystawie przy Rumuńskim Instytucie Kultury przy ul. Chopina i w multimedialnej galerii Metra Świętokrzyska znajdującej się w łączniku pomiędzy dwiema liniami metra. Informacje o projekcie będą również od 24 kwietnia w autobusach i tramwajach miejskich. Akcja jest też obecna w mediach społecznościowych" - relacjonowała Malek. Wiersze można poczytać na stronie internetowej projektu www.wierszewmiescie.eu, a także posłuchać ich w specjalnym podcaście w serwisie Spotify.
"Elementem akcji są też konkursy. W jednym z nich uczestnicy będą się mogli twórczo zmierzyć z tematem +przerwy+, który jest hasłem tegorocznej odsłony. Będzie to konkurs na wiersz. Planujemy również konkurs bardziej wizualny, w którym zachęcamy do przysyłania zdjęć, filmów, memów pokazujących różne rodzaje przerw, jakie możemy sobie robić” - powiedziała Malek.
Wspomniana "przerwa" jest motywem przewodnim tegorocznej akcji. "Co roku ma ona inne motto czy taką myśl przewodnią, wokół której prezentowane wiersze krążą i do której się odnoszą. W tym roku tym hasłem jest właśnie +przerwa+, do której te utwory odwołują się na różne sposoby i jest ona w nich rozumiana w wielorakim sensie. Od prozaicznego - jako odpoczynek od czegoś, od codzienności, od zgiełku, po taki powiedziałabym fundamentalny - jako przerwana relacja, z różnych powodów, nawet tych całkiem ostatecznych, jak czyjaś śmierć" - wyjaśniła.
"Jest przepiękny wiersz poety katalońskiego, który opowiada o tym, w jaki sposób randka, spotkanie z ukochaną osobą jest taką przerwą, i pokazuje, że przerwa może być też świętem. Kładzie nacisk na to, że w momencie, w którym szykujemy się do jakiegoś wymarzonego spotkania czy czegoś ważnego, reszta świata trochę znika, robimy sobie przerwę od wszystkiego innego i istnieje tylko to wyczekiwane spotkanie” - podkreśliła Malek.
"Prezentujemy też ciekawy wiersz baskijski poświęcony oczekiwaniu. W ogóle wiele z tych wierszy jest o czasie tak naprawdę, ukazywanym w różnych planach, różnych perspektywach. Jest wiersz poetki mirandyjskiej, który mówi o tym, w jaki sposób ludzie dzielą sobie czas na to, co zwyczajne, odświętne i ostateczne. Jest wiersz litewski pokazujący swoistą paralelę między +przerwą+, jaką jest śmierć ojca i narodziny dziecka. Podmiot liryczny bowiem mniej więcej w tym samym czasie dowiaduje się, że umarł jego ojciec oraz że sam zostanie ojcem” - mówiła.
Przerwa - jak wskazała - pojawia się też w utworach w rozumieniu momentu, w którym zajmujemy się pisaniem. "Nawiązuje do refleksji, że pisanie czy myślenie o nim wymaga spokoju, który owa przerwa daje. Z kolei wiersz polskiego poety Marcina Sendeckiego porusza wątek obcości, jaka wkrada się w momencie, w którym zaczynamy np. myśleć głębiej o słowach" - zauważyła Malek.
"To już siódma odsłona akcji i muszę powiedzieć, że efekty są naprawdę wspaniałe. Z jednej strony realizujemy tę naszą misję, która stanowi próbę pewnego +uwolnienia+ trochę poezji z książek. Z drugiej pokazujemy ludziom, którzy są zapracowani, zabiegani i sami, by może na to nie wpadli, żeby tych wierszy szukać, że w tej poezji można znaleźć coś ciekawego. Projekt zbiera bardzo pozytywne opinie, wiele osób angażuje się w różnego rodzaju nasze akcje" - zaakcentowała.
W jej ocenie wbrew pozorom obecnie jest dobry czas na poezję. "Paradoksalnie wydaje mi się, że dużo dla poezji robią media społecznościowe z tym naciskiem na kondensację, bycie w punkt, bycie zwięzłym. Mam wrażenie, że jako czytelnicy przyzwyczailiśmy się do tych coraz krótszych form, które te media promują. Czasem niestety cele tej zwięzłości nie są dobre, bo np. chodzi o polaryzację, o wywoływanie negatywnych emocji. Ale w przypadku poezji celem jest coś przeciwnego, pobudzenie jakichś myśli, odczuć, które potem można wewnętrznie rozważać. To taka trochę zachęta, by zamiast takiego maniackiego przeglądania newsów ze świata zatrzymać się i zrobić przerwę na wiersz” - mówiła.
Jak zaznaczyła, "Wiersze w mieście" to akcja warszawska, ale przybliżająca poezję ogólnoeuropejską. Jest organizowana przez miasto stołeczne Warszawa oraz europejskie instytuty kultury i działy kulturalne ambasad zrzeszone w Stowarzyszeniu EUNIC. "Mamy nadzieję, że możemy trochę pokazać i przyciągnąć do tej różnorodności europejskiej. W tym roku mamy także języki niebędące językami państw, takie jak baskijski, kataloński czy mirandyjski, w których jednak jest tworzona poezja” - wskazała kuratorka akcji.
"W piątek w księgarni Państwowego Instytutu Wydawniczego przy ul. Foksal odbędzie się spotkanie inaugurujące akcję i dyskusja z udziałem dwóch polskich poetów - Dominika Bielickiego i Tomasza Bąka, której będę moderatorką. Nawiązując do tytułu projektu, będziemy głównie rozmawiać o mieście i miejskości poezji” - dodała. Akcja “Wiersze w mieście” potrwa do 21 maja. (PAP)
autorka: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ skp/
