Premiera plenerowej "Nocy listopadowej" wg Stanisława Wyspiańskiego w Łazienkach Królewskich w Warszawie. Fot. PAP/R. Pietruszka
W sobotni wieczór w stołecznych Łazienkach Królewskich odbędzie się plenerowe widowisko teatralne „Noc listopadowa” w reżyserii Leszka Zdunia. To hołd dla Stanisława Wyspiańskiego w 115. rocznicę śmierci artysty, w miejscu, w którym rozpoczęło się Powstanie Listopadowe i które wywarło na nim ogromne wrażenie.
"Noc listopadowa" to dramat Stanisława Wyspiańskiego napisany po krótkiej wizycie artysty w Łazienkach Królewskich. Przeważająca część utworu rozgrywa się właśnie tam – w miejscu, które wywarło na autorze ogromne wrażenie. Jego wyobraźnię uruchomiły liczne, zgromadzone w Łazienkach dzieła sztuki nawiązujące do sztuki antycznej. Również tutaj mieściła się Szkoła Podchorążych, w której kształcili się młodzi wojskowi. To oni byli inicjatorami niepodległościowego zrywu z listopada 1830 roku, opisanego przez Wyspiańskiego.
"Wystawiamy spektakl +Noc listopadowa+ Stanisława Wyspiańskiego, który tak zachwycił się ogrodem łazienkowskim, że postanowił ożywić wszystkie rzeźby, które się tutaj znajdują i fantastycznie połączył świat antyczny ze światem realnym i wydarzeniami z nocy 29/30 listopada 1830 r. Próbujemy odtworzyć, jak to wyglądało" - powiedział PAP reżyser spektaklu Leszek Zduń.
Pomysł inscenizacyjny opiera się na rozegraniu scen dramatu w miejscach, które opisał autor. Widzowie będą przemieszczać się po historycznych ogrodach, by obserwować kolejne sceny, a w wędrówkach będzie im towarzyszyć postać boga wiatru, Eola. Widowisko uświetnią wyjątkowe elementy scenografii, m.in. łódź Charona sunąca po stawie, pochodnie, chór bogiń Nike. W tle będzie można usłyszeć "Etiudę Rewolucyjną" Chopina w nowym brzmieniu.
"Widowisko plenerowe +Noc listopadowa+ będzie się odbywało na najpiękniejszych miejscach Łazienek Królewskich, tych, które w wybrał Wyspiański m.in. przy Podchorążówce, Pałacu na Wyspie, przy Pomniku Jana III Sobieskiego. Podczas spektaklu Łazienki staną się jedną, wielką sceną. Finałowa scena będzie odgrywana na deskach Amfiteatru. Będziemy więc mieli teatr w teatrze. Cieszymy się, że spełniło się nasze marzenie i spektakl będzie po raz pierwszy wystawiony w żywym planie, tak jak chciał tego Wyspiański. Odwiedził on Łazienki Królewskie tylko raz, na przełomie stycznia i lutego 1898 r. - powiedziała PAP pełnomocnik dyrektora Łazienek Królewskich do spraw teatru, Joanna Szumańska, dodając, że to jedyne i jednocześnie najlepsze miejsce, w którym spektakl może wybrzmieć w pełni.
"Moim głównym zadaniem jako kompozytora było połączenie warstwy dźwiękowej dwóch światów - mitologicznego i realnego, które się przewijają i koegzystują ze sobą w spektaklu. Udało się to osiągnąć przez połączenie dawnego greckiego instrumentarium ze współczesnymi instrumentami - fortepianem oraz brzmieniami elektronicznymi" - powiedział PAP kompozytor i autor muzyki do spektaklu Rafał Odrobina, wyjaśniając że starał się, by muzyka dopełniała się z tekstem Wyspiańskiego.
Inscenizacja dramatu Stanisława Wyspiańskiego w Łazienkach Królewskich dwa tygodnie przed 115. rocznicą śmierci autora jest wyrazem hołdu dla artysty. Wśród wykonawców są: Jacek Bończyk, Dorota Bzdyla, Michał Chorosiński, Jarosław Gajewski, Piotr Grabowski, Mateusz Grydlik, Arkadiusz Janiczek, Agata Klimczak-Kołakowska, Michał Konarski, Dariusz Kowalski, Filip Kowalczyk, Jacek Król, Szymon Kuśmider, Marcin Kwaśny, Maciej Maciejewski, Marcin Przybylski, Lidia Sadowa, Agnieszka Sitek, Anna Ułas, Przemysław Wyszyński i Sylwia Zmitrowicz. Autorem scenografii jest Marek Chowaniec. Kostiumy zaprojektowały Aleksandra Reda, Agata Stanula, zaś za stronę choreograficzną odpowiada Angelika Skowronek.
"+Noc listopadowa+ to utwór, który Stanisław Wyspiański napisał po krótkiej wizycie w Łazienkach Królewskich. Znajdujące się tu dzieła sztuki, nawiązujące do antyku, pobudziły wyobraźnię pisarza i stworzył on oryginalne dzieło. Dziesięć z siedmiu scen dramatu rozgrywa się w Łazienkach Królewskich. Tu mieściła się Szkoła Podchorążych (Podchorążówka), w której kształcili się inicjatorzy niepodległościowego zrywu z 1830 r., opisanego przez Wyspiańskiego".
Wieczorem 29 listopada 1830 r. padły tam słynne słowa: „Polacy! Wybiła godzina zemsty. Dziś umrzeć lub zwyciężyć potrzeba!" którymi por. Piotr Wysocki miał zagrzewać podchorążych do walki z Rosjanami i rozpocząć Powstanie Listopadowe.
"Hej bracia, dzieci, żołnierze!/za broń!/za broń!/za broń!/Niech każdy za giwer bierze i ustawia się w szeregu, w podwórze/Hej bracia! Oto budzą się burze/ za broń! za broń! za broń!/przyszedł czas, gdy zrywamy obroże/co gardła i ręce porze i święcim noże!/Śmierć przywłaszczycielom, tyranom, co nasze kalają trony/ Co brudem ołtarze ścielą" - mówił Wysocki słowami Wyspiańskiego w pierwszym akcie "Nocy Listopadowej" wydanej po raz pierwszy w 1904 r. Wyspiański odtworzył przebieg wydarzeń wydarzenia na podstawie "Historii powstania listopadowego" Stanisława Barzykowskiego i „Powstania narodu polskiego w roku 1830 i 1831” Maurycego Mochnackiego.
Na stronie pap.pl, pod linkiem https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1477700%2Cnoc-listopadowa-na-zywo-w-lazienkach.html dostępny jest materiał wideo. (PAP)
Autor: Maciej Replewicz
mr/ mhr/
