Cztery obrazy Franciszki Themerson – polskiej malarki, rysowniczki, ilustratorki i wydawczyni, która przez prawie pół wieku mieszkała w Wielkiej Brytanii – znalazły się na przekrojowej wystawie poświęconej powojennej sztuce brytyjskiej w Barbican Gallery w Londynie.
"Postwar Modern. New Art in Britain 1945-1965" to przegląd sztuki powstałej w Wielkiej Brytanii w pierwszych dwóch dekadach po II wojnie światowej, choć jak zaznaczyli organizatorzy, ideą nie było skupienie się na największych nazwiskach, stąd pominięto artystów znanych już przed jej wybuchem, lecz pokazanie jak najszerszego spektrum nowych prądów, które się pojawiły po zakończeniu konfliktu i w których widać jej echa.
"Postwar Modern bada sztukę powstałą w Wielkiej Brytanii w następstwie kataklizmu wojny. Pewność zniknęła, a wstrząsy wtórne trwały nadal, ale pojawiła się też nadzieja na lepsze jutro. Warunki te przyczyniły się do powstania w następnych latach niezwykłego bogactwa obrazów, form i materiałów. Skupiając się na +nowym+, wystawa Postwar Modern prezentuje 48 artystów i około 200 prac z dziedziny malarstwa, rzeźby, fotografii, kolażu i instalacji. Porusza tematy, które najbardziej zajmowały artystów, takie jak ciało, stan post-atomowy, zniszczony wskutek Blitzu krajobraz uliczny, prywatne relacje i wyobrażenia o przyszłości. Oprócz ponownego przyjrzenia się dobrze znanym postaciom, wystawa zwraca uwagę na artystów, którzy przybyli do Wielkiej Brytanii jako uchodźcy przed nazizmem lub jako migranci z rozpadającego się imperium, a także na artystki, które zazwyczaj były pomijane" - napisali organizatorzy wystawy.
Jedną z tych artystek przybyłych do Wielkiej Brytanii jako uchodźczyni jest właśnie Franciszka Themerson, która stała się czołową postacią powojennej awangardy. Urodziła się w Warszawie w 1907 r., w latach 1938-40 mieszkała w Paryżu, a od 1940 r. aż do śmierci w 1988 r. - w Londynie. Była przede wszystkim malarką, choć zajmowała się także innymi dziedzinami sztuki - była ilustratorką książek, w tym dla dzieci, projektowała scenografie i kostiumy teatralne, realizowała eksperymentalne filmy, jak również była dyrektor artystyczną założonego wraz mężem wydawnictwa Gaberbocchus Press, które wydało ok. 60 książek, często przez nią ilustrowanych. Miała kilkadziesiąt indywidualnych wystaw, przede wszystkim w Wielkiej Brytanii i w Polsce. Na "Postwar Modern" wystawione są jej cztery obrazy, każdy z innego okresu w jej twórczości, stąd są one bardzo różne od siebie, ale dające wyobrażenie o jej malarstwie.
Wśród 48 artystów, których prace zaprezentowano na "Postwar Modern. New Art in Britain 1945-1965", są m.in. tak znani twórcy jak Francis Bacon, Frank Auerbach, David Hockney, Roger Mayne czy William Scott. Bieżący weekend jest ostatnią szansą na obejrzenie wystawy, która otwarta została na początku marca.
Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)
bjn/ zm/
