Kraków, 28.02.2024. Aktorzy: Anna Dymna (C), Bogdan Brzyski (P) i Szymon Czacki (L) na próbie medialnej spektaklu „Schron przeciwczasowy” na Scenie Kameralnej Starego Teatru. Fot. PAP/Ł. Gągulski
Temat pamięci i nostalgii podejmuje spektakl „Schron przeciwczasowy” w reżyserii Marcina Wierzchowskiego. Premiera sztuki inspirowanej książką Georgiego Gospodinowa w piątek na Scenie Kameralnej Narodowego Starego Teatru w Krakowie.
W spektaklu spotykają się historie trzech rodzin: chora na Alzheimera Janina Balińska (w tej roli Anna Dymna) "wraca" do siódmych urodzin syna - w czerwcu 1982 roku. Ojciec i syn żydowskiego pochodzenia (Jacek Romanowski i Michael Rubenfeld) przyjeżdżają do Polski po raz pierwszy od 1968 roku. Jest też Marta Karel (Anna Paruszyńska-Czacka), która tropi przedwojenne losy swojej rodziny.
"Schron przeciwczasowy" jest inspirowany książką Georgiego Gospodinowa o tym samym tytule. "Nie od dziś jestem zafascynowany mechanizmem pamięci i to zarówno pamięci jednostkowej, jak również pamięci zbiorowej. Tego, w jaki sposób nasz mózg albo nasza dusza wybierają sobie to, o czym pamiętać, a co zapominać" – powiedział Marcin Wierzchowski, zaznaczając, że Gospodinow jest autorem, który "chadza podobnymi korytarzami".
Twórcy nie podążają jednak za fabułą powieści. "Pozostajemy wierni jej duchowi i intuicji autora na temat tego, w jakim czasie żyjemy, czym jest niepamięć w tym czasie, czym jest pragnienie powrotu do pamięci, czym jest przerażenie przyszłością, czym może być użycie nostalgii jako narzędzia politycznej manipulacji i tworzenia świata na już sprawdzony wzór z przeszłości" – wskazał reżyser.
Obok pamięci tematem spektaklu jest nostalgia. Nostalgia jako coś, co jest powrotem do bezpiecznego, przyjemnego miejsca, ale jednocześnie jako coś, co potrafi być niemal +rakotwórcze+, co jest bardzo dużym balastem – doprecyzował Marcin Wierzchowski.
Spektakl podejmuje również temat relacji polsko-żydowskich. "W jednej z historii, którą opowiadamy, skupiamy na relacji z własną żydowskością. Napięciu, które wytwarza się pomiędzy mężczyzną wygnanym z Polski, który odepchnął od siebie swoją żydowskość i jego synem, granym przeze mnie, który chce swoją żydowskość przygarnąć, chce mieć ją dla siebie" – wskazał Michael Rubenfeld, aktor i współautor scenariusza.
Na scenie wystąpią: Anna Dymna, Bogdan Brzyski, Szymon Czacki, Paulina Puślednik, Małgorzata Gałkowska, Zbigniew W. Kaleta, Jacek Romanowski, Bolesław Brzozowski, Michael Rubenfeld (gościnnie), Anna Paruszyńska-Czacka i Błażej Peszek.
Premiera "Schronu przeciwczasowego" odbędzie się w piątek 1 marca na Scenie Kameralnej Narodowego Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej przy ul. Starowiślnej 21 w Krakowie.(PAP)
autorka: Julia Kalęba
juka/ pat/
