Zawsze marzyłem, żeby to zrobić, bo uważam, iż wprost niezwykła jest prostota tej historia. Całkowita bezpretensjonalność i nie napinanie się na efekciarstwo – mówi PAP Adam Sajnuk, reżyser „Naszego miasta” Thorntona Wildera. Premiera w Instytucie Teatralnym w Warszawie – 29 grudnia.
"+Nasze miasto+ uwiodło mnie już ładnych parę lat temu, gdy obejrzałem inscenizację Macieja Englerta w Teatrze Współczesnym w Warszawie, ze wspaniałymi rolami Zbigniewa Zapasiewicza i Marty Lipińskiej. Pamiętny spektakl" - mówił. "Widziałem również spektakl w Teatrze Telewizji w reżyserii Marii Zmarz-Koczanowicz" - wyjaśnił reżyser, dodając, że "to jeden z tych starszych spektakli, na których się wychował".
"Zawsze marzyłem, żeby to zrobić, bo uważam, iż wprost niezwykła jest prostota tej historia. Całkowita bezpretensjonalność i nie napinanie się na efekciarstwo, które ma miejsce obecnie w większości sztuk" - powiedział. "To jest tak absolutnie lekkie z jednej strony, a tak tragiczne i przejmujące z drugiej - i tak niedzisiejsza jest ta opowieść - że bardzo chciałem to przygotować jako historię nie z tego świata" - podkreślił Sajnuk.
Reżyser wyjaśnił, że przedstawienie przygotował "w pełnym kostiumie". "Zgodnie z życzeniem autora - bez scenografii. Całkowicie na pustej scenie, wyłącznie z aktorami" - powiedział. "To jest taki mój teatr, w którym posługuje się umownością, skrótem myślowym" - ocenił.
"Przy okazji +Nasze miasto+ to jest ten typ opowieści, na którym później wzorowali się najwięksi amerykańscy dramatopisarze, jak np. Arthur Miller" - podkreślił Sajnuk.
Zwrócił uwagę, że w tej sztuce "relacje pomiędzy postaciami są uniwersalne". "Nie ważne, że to się dzieje jakieś 120 lat temu. Jest to opowieść o miłości, o przemijaniu, o życiu w zgodzie z miejscem, miastem, w które rzucił nas los" - mówił. "Bohaterowie postanawiają żyć tam, gdzie się urodzili. I lepiej lub gorzej realizują się w tym prowincjonalnym miasteczku Grover's Corner" - wyjaśnił.
"Obok bohaterów indywidualnych w tej sztuce pojawia się też ten bohater zbiorowy. I on jest bardzo ważny. Oczywiście, ja mam tylko 10 osób w obsadzie - a w oryginale tych bohaterów jest bodajże 23" - mówił. "My tutaj troszeczkę zawęziliśmy spektrum postaci, trochę je skumulowaliśmy, skompilowaliśmy z jednego lub dwóch bohaterów. ale mam nadzieję, że ten portret zbiorowy też się w naszym przedstawieniu pojawia" - zaznaczył.
"Oczywiście, najważniejsza jest historia George'a Gibbsa i Emilki Webb. To inicjacyjna opowieść o miłości, o tym, jak się rodzi, jak się zaczyna" - mówił. "To jest dla mnie bardzo uwodzące w tym dramacie i mocno się na tym wątku koncentruję w tym spektaklu" - zapewnił reżyser. "Pojawiają się jednak także te postaci drugo- i trzecioplanowe, które zagrane będą bardzo esencjonalnie" - zapewnił.
Sajnuk wyjaśnił, że zastanawiał się, po który z trzech istniejących polskich przekładów "Naszego miasta" sięgnąć. "Jacek Poniedziałek na pewno tę historię trochę odświeżył, ale też nie zdewastował. Jest to leciutko w języku uwspółcześnione, ale zrobione ze smakiem, w dobrym guście, bez nadmiernego epatowania współczesnymi zwrotami" - ocenił.
"Widzę, że do młodzieży, z którą pracuję - do studentów, absolwentów szkół teatralnych - to przemówiło. Przekład Poniedziałka do nich trafił i nie mieli problemów z tym językiem" - wyjaśnił. "On nie był dla nich ani zbyt archaiczny, ani śmieszny, ani niedzisiejszy" - zapewnił reżyser.
"Bardzo zwyczajne życie mieszkańców miasteczka ukazane jest w latach 1901, 1904 i 1913. Rodziny lekarza Gibbsa i wydawcy (dwa razy w tygodniu) gazety Webba mieszkają po sąsiedzku. George Gibbs, młody baseballista, i Emily Webb, dobra uczennica, postanawiają się pobrać. Zamieszkują na farmie. Emily umiera rodząc drugie dziecko" - napisano o akcji spektaklu.
Wyjaśniono, że "wiele innych postaci mija się na Ulicy Głównej, wymieniając codzienne spostrzeżenia i plotki: mleczarz, policjant, gazeciarze, nauczycielki".
"Ostatni akt, w przeciwieństwie do wręcz reporterskiego ujęcia stosowanego w poprzednich częściach, koncentruje się na refleksji metafizycznej: +Są rzeczy, o których wszyscy wiemy, ale o nich nie mówimy, nie ujawniamy zbyt często. Wiemy, że istnieje coś nieśmiertelnego… Każdy – w najgłębszym zakamarku swojej duszy, głęboko w swoich kościach – czuje, że istnieje coś nieśmiertelnego, i że to coś ma związek z człowiekiem. Gdzieś głęboko w człowieku czai się nieśmiertelna cząstka+" - czytamy na stronie Wydawnictwa ADiT, które zleciło nowy przekład sztuki Jackowi Poniedziałkowi.
"Niemłoda sztuka Thorntona Wildera (prapremierę polską Leon Schiller zdążył jeszcze przygotować w 1939 r.) ma w sobie wciąż sporo uroku: to dziś ciepły, nieschematyczny melodramat o rodzinie, miłości i przemijaniu, ile trzeba filozofujący (łatwo), ile trzeba poetyczny. Od teatru wymagający jednak sporo: dojrzałej prostoty i umiaru" - napisał Jacek Sieradzki w "Polityce" (1994 nr 10).
"Wbrew pozorom sztuka ta nie jest opowieścią o życiu miasteczka New Hampshire ani też spekulacją na temat życia pozagrobowego. Jest próbą dowiedzenia, że w błahych, codziennych zdarzeniach naszego życia tkwi to, co najistotniejsze" - napisał o dramacie jego autor, Thornton Wilder, amerykański prozaik i dramaturg, wykładowca uniwersytetów Cambridge i Chicago, trzykrotny laureat nagrody Pulitzera. Za "Nasze miasto" zdobył Nagrodę Pulitzera w 1938 r.
Autorem przekładu jest Jacek Poniedziałek. Reżyseria - Adam Sajnuk.
Występują: Miłosz Broniszewski, Bartosz Jędraś, Marika Kornacka, Ina Maria Krawczyk, Dawid Kunicki, Karol Lelek, Monika Markowska, Łukasz Twardowski i Dominika Walo.
Przedstawienie zrealizowano w ramach Społecznej Sceny Debiutów Teatru WARSawy.
Premiera "Naszego miasta" - 29 grudnia o godz. 19 w Instytucie Teatralnym im. Z. Raszewskiego w Warszawie. Kolejne przedstawienie - 30 grudnia.(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ aszw/
