Ryszard Koziołek. 2011 r. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Prof. Ryszard Koziołek z Uniwersytetu Śląskiego, wybitny badacz twórczości Henryka Sienkiewicza, został tegorocznym laureatem Nagrody im. Kazimierza Wyki. Wyróżnienie odebrał w czwartek w Urzędzie Miasta Krakowa.
Nagroda im. K. Wyki jest przyznawana od 1980 r. w dziedzinie krytyki literackiej, eseistyki i historii literatury. Wysoko oceniana zarówno przez teoretyków literatury i sztuki, jak i samych twórców, należy obecnie do nielicznych tego typu nagród w Polsce.
Nagrodę wręczyli laureatowi prezydent Krakowa Jacek Majchrowski i członek zarządu województwa małopolskiego Leszek Zegzda.
„Jury dopatrzyło się twórczości Ryszarda Koziołka, szczególnie w najnowszej książce (+Dobrze się myśli literaturą+ (2016) – PAP), pewnej świeżości i nowości, ponieważ krytyka literacka chętnie posługuje się ustalonymi jakby na zawsze hierarchiami. Doszliśmy do wniosku, że Kazimierz Wyka gdyby żył, byłby pełen uznania dla tej książki pana Koziołka, która łączy fachowość i wiedzę z otwartością na nowe wywody, wartości” – uzasadniał członek kapituły i pomysłodawca nagrody Jan Pieszczachowicz.
Prof. Ryszard Koziołek: Nie można zrozumieć polskiej kultury XX w. bez Henryka Sienkiewicza dlatego, że Sienkiewicz był pierwszym polskim pisarzem czytanym powszechnie bez względu na kompetencje, poziom wykształcenia, jest jedynym w gruncie rzeczy polskim pisarzem klasycznym, który stał się pisarzem ulubionym, czytanym z przyjemnością, a nawet z rozkoszą.
Prof. Koziołek odbierając nagrodę powiedział, że każdy polonista zawdzięcza coś Kazimierzowi Wyce. W jego przekonaniu nagroda Wyki jest najważniejszą, jaką może otrzymać literaturoznawca w Polsce. „Zarówno lista dotychczas uhonorowanych, skład kapituły, jak i innych kandydatów do nagrody przyprawiają o zawrót głowy” – powiedział laureat.
Jego zdaniem nie można zrozumieć polskiej kultury XX w. bez Henryka Sienkiewicza dlatego, że „Sienkiewicz był pierwszym polskim pisarzem czytanym powszechnie bez względu na kompetencje, poziom wykształcenia, jest jedynym w gruncie rzeczy polskim pisarzem klasycznym, który stał się pisarzem ulubionym, czytanym z przyjemnością, a nawet z rozkoszą”.
Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski zwrócił uwagę, że tegoroczny laureat, podobnie jak patron nagrody, jest związany ze Śląskiem. „Prof. Wyka był osobą, która łączyła Kraków ze Śląskiem, odegrał bardzo istotną rolę w tworzeniu Uniwersytetu Śląskiego" - mówił prezydent Krakowa.
Jak zaznaczył, nagroda Wyki jest taką, do której „nikt się nie może przyczepić”. „Zawsze jest bardzo precyzyjnie definiowana, bardzo precyzyjnie uzasadniana i otrzymują ją naprawdę ci, którzy na nią zasługują - bez żadnych kontekstów innych niż merytoryczne” – powiedział Majchrowski.
Ryszard Koziołek urodził się w 1966 r. w Bielsku-Białej. Jest wybitnym znawcą prozy Henryka Sienkiewicza i Teodora Parnickiego. Eseje i szkice literackie o prozie współczesnej publikuje m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Polityce”, „Tygodniku Powszechnym”.
Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Śląskim, gdzie obecnie jest profesorem w Instytucie Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego. Jest współzałożycielem i dyrektorem Kolegium Indywidualnych Studiów Międzyobszarowych UŚ, prorektorem ds. kształcenia i studentów UŚ (od 2013).
W latach 2012–2015 był jurorem Nagrody Literackiej Nike. W 2016 r. Wydawnictwo Czarne opublikowało jego najnowszą książkę „Dobrze się myśli literaturą” – zbiór esejów o praktykowaniu wiary w literaturę, w której przekonuje, że ilekroć próbujemy coś wyjaśnić, porozumieć się z innym lub wyrazić własne emocje, jesteśmy skazani na literaturę.
W dorobku Ryszarda Koziołka są także m.in. „Zdobyć historię. Problem przedstawienia w +Twarzy księżyca+ Teodora Parnickiego”, „Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy”, „Znakowanie trawy albo praktyki filologii”.
Idea przyznawania Nagrody im. K. Wyki narodziła się w 1975 r. po śmierci uczonego. Jan Pieszczachowicz - ówczesny prezes krakowskiego oddziału Związku Literatów Polskich - wystąpił z ideą powołania nagrody za wybitne osiągnięcia w dziedzinie eseistyki, krytyki literackiej i artystycznej.
Ustanowienie nagrody było wyrazem hołdu dla prof. Wyki ((1910-75), wybitnego historyka literatury, krytyka, eseisty, znawcy sztuki, animatora życia kulturalnego, pracownika UJ.
Nagrodę stanowi dyplom oraz czek na 20 tys. zł.
Laureatem ubiegłorocznego wyróżnienia był prof. Edward Balcerzan.(PAP)
bko/ mow/
