Uroczyste otwarcie instalacji Jerzego Kaliny „Zatrute źródło” w Muzeum Narodowym w Warszawie. 24.09.2020. Fot. PAP/A. Lange
W tej rzeźbie jest bardzo dużo smutku, samotności; myślę, że gdyby Jan Paweł II słuchał różnych wypowiedzi w przestrzeni publicznej, to właśnie tak by się czuł – osamotniony – powiedział w czwartek podczas odsłonięcia instalacji „Zatrute źródło” p.o. dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie Łukasz Gaweł.
100 lat temu urodził się Karol Wojtyła, papież Jan Paweł II
Kamienna fontanna zajmująca centralną część dziedzińca MNW wypełniona jest wodą koloru krwi. Pośrodku widać białą postać papieża Jana Pawła II unoszącego czarny kamień nad głową.
"Jedną z form upamiętniania setnej rocznicy urodzin Jana Pawła II jest instalacja autorstwa artysty Jerzego Kaliny, pierwsza w jego dorobku poświęcona papieżowi" – zaznaczył w liście skierowanym do artysty i zgromadzonych na wernisaży osób wicepremier prof. Piotr Gliński, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. "Będziemy mogli ją oglądać w jednym z najważniejszych muzeów w Polsce – w Muzeum Narodowym w Warszawie, które prezentując zabytki odległych wieków wpływające na kształt Polski i Europy nie uchyla się też przed podejmowaniem przez artystów społecznym krytycznym komentarzem do bieżących istotnych wydarzeń, stając się przez to miejscem dyskusji i stawiania pytań o role sztuki, tradycji w pamięci" - napisał Gliński.
Instalacja "Zatrute źródło" jest pierwszą pracą Jerzego Kaliny poświęconą papieżowi Polakowi. Stanowi zarazem artystyczną odpowiedź na rzeźbę Maurizio Cattelana "La Nona Ora" z 1999 r. "Miałem sobie za złe, że na tę instalację czekałem tak długo; tkwiło to we mnie jak zadra, jak rana, że wcześniej nie opowiedziałem na prowokację Cattelana" – mówił Jerzy Kalina. "Ale teraz przeciwstawiłem tamtemu papieżowi Cattelana, przygniecionemu wielkim głazem, papieżowi bezradnemu, postać papieża silnego, mocarza, który głaz unosi nad głową i pewnie zaraz ciśnie go w wodę zatrutego źródła o symbolicznej czerwonej barwie"- mówił Kalina podczas czwartkowego wernisażu.
Arcydzieła malarstwa polskiego w Muzeum Narodowym
"W tej rzeźbie jest bardzo dużo smutku, samotności". "Nie widzę tam wielkiej siły (...). Myślę, że gdyby Jan Paweł II słuchał różnych wypowiedzi w naszej przestrzeni publicznej, to właśnie tak by się czuł - osamotniony" - mówił p.o. dyrektora MNW. "Warto, abyśmy tę instalację oglądali razem z dwiema wystawami, które niedawno otwieraliśmy, tzn. +Fotorelacje. Wojna 1920+ o wojnie polsko-bolszewickiej oraz +Polska. Siła obrazu+, która mówi o sile symbolicznej malarstwa polskiego" – dodał dyr. Gaweł. "Chciałbym, żeby Muzeum Narodowe było takim miejscem, w którym faktycznie toczymy rozmowę, ale merytoryczną rozmowę, na temat narodowych mitów, narodowych symboli i tego, co nas konstytuuje - tego, co nas tworzy" – podkreślił Gaweł.
Podczas wernisażu esej na temat twórczości Jerzego Kaliny, zawierający interpretacje instalacji "Zatrute źródło" przedstawił biskup Michał Janocha, historyk sztuki.
Jerzy Kalina ukończył Wydział Malarstwa na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1971). Jest uznawany za jednego z najbardziej wszechstronnych współczesnych polskich artystów. Podejmował wiele różnych aktywności twórczych, które sam określał jako akcje plastyczne, rytualne, obrzędowe, interwencje, piktogramy żyjące.
Zapisał się w historii polskiej sztuki współczesnej jako rzeźbiarz, scenograf teatralny i filmowy, autor spektakli teatralnych oraz filmów animowanych i dokumentalnych, jeden z pierwszych polskich performerów.
Kalina jest autorem, m.in. projektu pomnika Katyńskiego "Kalwarie Polskie" w Podkowie Leśnej (1990), projektów polowych ołtarzy papieskich podczas pielgrzymek Jana Pawła II (1987, 1991 i 1999), oprawy plastycznej pogrzebu oraz grobowca księdza Jerzego Popiełuszki przy kościele św. Stanisława Kostki w Warszawie (1986), projektów wnętrza i witraży kaplic prezydenckich w Belwederze i Pałacu Prezydenckim, projektu ekspozycji i narracji plastycznej w Muzeum Katyńskim w Warszawie (2014), projektu pomnika rotmistrza Witolda Pileckiego we Wrocławiu.
Artysta jest laureatem wielu nagród, w tym Nagrody Totus Tuus (2017) i Nagrody im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego (2013). W 2007 r. został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2008 r. – medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis za wybitne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie filmu.(PAP)
autorzy: Anna Bernat, Grzegorz Janikowski
abe/ gj/ aszw/
