Ryszard Krynicki laureatem nagrody im. Herberta

Jury Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta uhonorowało Ryszarda Krynickiego – wybitnego polskiego poetę, tłumacza wierszy m.in. Paula Celana, współtwórcę Wydawnictwa a5.

Edward Hirsch, amerykański poeta, tegoroczny przewodniczący jury, tak uzasadnił werdykt: „Krynicki odpowiedział na przesłanie Zbigniewa Herberta, tworząc poezję na najwyższym poziomie powagi, dążącą do kondensacji i ascezy. Nie stroniąc od wyraźnego zaangażowania, oparła się ona temu, co Herbert nazwał +bełkotem z trybuny+, +czarną pianą gazet+, zmierzając – zgoła przeciwnie – do języka nieledwie sakralnego".

"Zwłaszcza we wczesnym etapie swojej twórczości jest przy tym Krynicki tzw. poetą lingwistycznym, którego wyrafinowany język stawia opór ideologicznej +nowomowie+, oficjalnym frazom i uczuciom, zadekretowanym przez komunistyczne władze” - podkreślił.

Jak zaznaczył na poniedziałkowej konferencji prasowej Andrzej Franaszek, krytyk, sekretarz jury Nagrody, można powiedzieć, że ta nagroda jest dopełnieniem czy zwieńczeniem długiej drogi, jaką przebyli wspólnie Zbigniew Herbert i Ryszard Krynicki.

"Na samym jej początku, u progu lat 70. jest krytyka, jakiej twórczość Herberta poddali wstępujący wtedy do życia literackiego poeci pokolenia zwanego Nową Falą. Bardzo szybko jednak Herbert staje się dla Krynickiego kimś osobiście fundamentalnie ważnym, mistrzem, wzorem tyleż poetyckim, co moralnym, czego liczne ślady odnaleźć można łatwo w jego twórczości, choćby wskazując wiersze wprost przywołujące +Mistrza, / Pana Cogito, / Księcia Poetów+" - dodał Franaszek.

"Przypomnijmy wreszcie trud, jaki Krynicki – edytor włożył w odcyfrowywanie rękopisów Herberta, dzięki czemu mógł powstać jego tom +Wierszy rozproszonych+” –  podkreślił.

Adam Zagajewski: Jako poeta, wydawca i opiekun spuścizny Zbigniewa Herberta Ryszard Krynicki w szczególny sposób zasłużył sobie na tę nagrodę. Ryszard Krynicki ma inną dykcję poetycką niż Herbert, to jest inny ton, inny świat językowy, natomiast jest u nich podobna wiara w przesłanie poezji, że nie powinno sie jej trwonić na żarty. Krynicki uczył się od Herberta, przejął od niego pewne zasadnicze drogowskazy poetyckie.

Werdykt Jury komentowała także Katarzyna Herbert, wdowa po Poecie. „Jestem całkowicie pewna, że sam Herbert byłby szczęśliwy, dowiadując się, że to Ryszard Krynicki został laureatem nagrody jego imienia" - podkreśliła.

Jak zaznaczyła, od chwili, gdy poznali się osobiście, ponad 40 lat temu, Zbigniew Herbert "cenił twórczość Ryszarda i jego postawę obywatelską, moralną, a zarazem miał do niego stosunek nieledwie ojcowski – z powodu duchowego podobieństwa połączyła ich głęboka przyjaźń".

"Nie przypadkiem jeden z jego wierszy jest listem, adresowanym do Krynickiego. Ja sama niezmiernie szanuję poetycką konsekwencję Ryszarda, bardzo też jestem wdzięczna za to, że wiersze Zbigniewa Herberta znalazły przystań, opiekę najlepszą z możliwych w Wydawnictwie a5, zbudowanym przez Krystynę i Ryszarda Krynickich” - mówiła Katarzyna Herbert.

Urodzony w 1943 r. Ryszard Krynicki, debiutował w 1968 r. zbiorem o charakterystycznym tytule „Pęd pogoni, pęd ucieczki”. Poetycka dykcja poety zmieniała się przez dziesięciolecia. Ewoluowała od gwałtowności i niepokoju po medytacyjne skupienie i ascetyczność.

U podstawy przemian leży osobowość pisarza, jego duchowa żarliwość, odrębność, sprawiająca, że – w poszukiwaniu prawdy słów i z przekonaniem o konieczności oddania ich na służbę dobra – wielokrotnie wybierał poetyckie milczenie. Ciszę. Ryszard Krynicki wydał ponad 15 tomów poezji. W ostatnich latach opublikował między innymi zbiór wierszy „Kamień, szron”, wybory „Wiersze wybrane” i „Przekreślony początek” oraz „Haiku. Haiku mistrzów”.

"Jako poeta, wydawca i opiekun spuścizny Zbigniewa Herberta Ryszard Krynicki w szczególny sposób zasłużył sobie na tę nagrodę. Ryszard Krynicki ma inną dykcję poetycką niż Herbert, to jest inny ton, inny świat językowy, natomiast jest u nich podobna wiara w przesłanie poezji, że nie powinno sie jej trwonić na żarty. Krynicki uczył się od Herberta, przejął od niego pewne zasadnicze drogowskazy poetyckie" - podkreślił poeta Adam Zagajewski.

Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta to wyróżnienie na polu literatury światowej – przede wszystkim w dziedzinie poezji. Przyznawana jest od 2013 r. za wybitne dokonania artystyczne i intelektualne, nawiązujące do idei, które przyświecały twórczości Zbigniewa Herberta – autora „Pana Cogito”, „Raportu z oblężonego Miasta” czy tomu esejów „Barbarzyńca w ogrodzie”.

Tegorocznego laureata Nagrody wskazało siedmioosobowe, międzynarodowe jury, w skład którego weszli poeci, eseiści, tłumacze i wydawcy: Lidija Dimkovska (Macedonia/Słowenia), Edward Hirsch (USA), Michael Krueger (Niemcy), Jarosław Mikołajewski (Polska), Mercedes Monmany (Hiszpania), Agneta Pleijel (Szwecja) oraz Tomas Venclova (Litwa/USA). Dotychczasowi laureaci nagrody to William Stanley Merwin i Charles Simic.

Nagrodę stanowi statuetka oraz czek na 50 tysięcy dolarów. Ryszard Krynicki odbierze ją 12 maja w Warszawie.(PAP)

aszw/ par/