Ryszard Krynicki. Fot. PAP/L. Szymański
Poeta, tłumacz i wydawca Ryszard Krynicki odebrał w poniedziałek nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego za całokształt twórczości. Poeta opublikował ostatnio pierwszy - po ośmioletnim milczeniu - tomik wierszy "Haiku. Haiku mistrzów".
Nagroda Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego przyznawana jest corocznie za twórczość w duchu dzieła Jana Parandowskiego. Została ustanowiona w 1988 r. przez Irenę Parandowską, wdowę po pisarzu, który w latach 1933-1978 był prezesem polskiego PEN Clubu.
Jak zaznaczyła Anna Nasiłowska z Pen Clubu, nagroda przyznawana jest za całokształt twórczości. "I nadeszła pora, że pokolenie Nowej Fali jest już w takim momencie, kiedy ten dorobek życia można zacząć sumować. Ryszard Krynicki jest poetą, tłumaczem i wydawcą poezji. Jest znany ze swojej lakoniczności. Jego poezja przechodziła od nasycenia językiem potocznym, politycznym po poszukiwania metafizyczne i taką destylację ku lakoniczności. Poeta obchodził w ubiegłym roku 70. urodziny i ta nagroda ma je również uczcić" - mówiła Nasiłowska.
Nagroda Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego przyznawana jest corocznie za twórczość w duchu dzieła Jana Parandowskiego. Została ustanowiona w 1988 r. przez Irenę Parandowską, wdowę po pisarzu, który w latach 1933-1978 był prezesem polskiego PEN Clubu.
Laureat w rozmowie z dziennikarzami podkreślił, że nagroda nie tylko go wzrusza, ale i zaszczyca, ponieważ wręczają ją ludzie pióra. "Pisanie jest wielkim darem, a dary zdarzają się jednak rzadko. Mam wrażenie, że każdy wiersz, który piszę, piszę ze świadomością, że może on być ostatnim. To taki niezwykły stan ducha jakby się chciało wszystko powiedzieć, a przecież mówi się tylko cząstkę" - powiedział Krynicki dodając, że nie należy do poetów piszących dużo i nie spieszy się z publikowaniem, jednak oczywiście nadal pracuje nad nowymi utworami.
Ryszard Krynicki urodził się 28 czerwca 1943 r. w Sankt Valentin (Dolna Austria), w Lager Wimberg, obozie pracy, do którego zesłano jego rodziców. Po wojnie, gdy ojca poety przymusowo wcielono na dwa lata do Armii Czerwonej, zamieszkał z matką na Ziemiach Odzyskanych, koło Gorzowa Wlkp. Później studiował polonistykę na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Zadebiutował jako poeta w 1964 r. wierszem (bez tytułu) w dwutygodniku mówionym „Struktury”, który był odczytywany w poznańskim Klubie „Od Nowa”. Drukiem debiutował w 1966 r., wierszem „Wczasowstąpienie”, zamieszczonym w tygodniku „Pomorze”. Pierwszym, właściwym tomem poetyckim Krynickiego był wydany w 1969 r. „Akt urodzenia”.
We wczesnych wierszach czerpał z tradycji polskiej Awangardy. W latach 1972–73 pracował w redakcji krakowskiego „Studenta”, wokół którego formowała się grupa poetycka, która przeszła do historii literatury jako Nowa Fala. Krynicki, obok Stanisława Barańczaka, Adama Zagajewskiego czy Ewy Lipskiej zaliczany jest do jej ważnych przedstawicieli.
Twórców, debiutujących w drugiej połowie lat 60., ukształtowało doświadczenie Marca '68. W r. 1975 Krynicki został sygnatariuszem „Memoriału 59”, wyrażającego protest przeciw projektowanym zmianom Konstytucji PRL. Konsekwencją był zakaz druku, jakim poetę objęto w latach 1976–80.
W tomie „Nasze życie rośnie” z 1978 r. (wydanym przez Instytut Literacki w Paryżu) język wierszy Krynickiego staje się coraz bardziej oszczędny. Coraz większe znaczenie ma refleksja, coraz mniejsze – fascynacje lingwistyczne. Kolejne tomiki m.in. „Niewiele więcej” (1981), „Wiersze, głosy” (1985), „Kamień szron” (2011) stają się coraz bardziej oszczędne w wyrazie aż do najnowszego tomiku "Haiku. Haiku mistrzów" (2014). Zawiera on niepublikowane, powstające na przestrzeni kilkunastu lat haiku i przekłady japońskich mistrzów.
W latach 1977–81 poeta współpracował z wydawanym poza cenzurą pismem „Zapis” (od 1978 był członkiem redakcji). Wiersze i tłumaczenia poezji niemieckojęzycznej publikował również w czasopismach emigracyjnych, w „Zeszytach Literackich” (Paryż, 1984–89), „Pulsie” (Londyn, 1985), „Poglądzie" (Berlin, 1998). W latach 1982–1988 był współredaktorem konspiracyjnego pisma „Obserwator Wielkopolski”.
Krynicki jest współzałożycielem powstałego w 1988 r. w Poznaniu Wydawnictwa a5, które od 1991 r. prowadzi wraz z żoną Krystyną Krynicką. Obecnie wydawnictwo znajduje się w Krakowie, gdzie poeta mieszka. Jako tłumacz Krynicki przekłada głównie poezję z języka niemieckiego m.in. Bertolda Brechta, Gotfrieda Benna, Paula Celana i Reinera Kunze'a. (PAP)
akn/ aszw/
