„Niebo polskie” w auli budynku dawnego Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej w Gdańsku. Fot. PAP/A. Warżawa
Pokazy będącego apoteozą polskości fresku „Niebo polskie” zorganizowane zostaną w Gdańsku w ramach obchodów 100-lecia polskiej niepodległości. Powstałe na suficie auli Gimnazjum Polskiego malowidło, zniszczone w 1939 r. przez Niemców, odtworzono z okazji jubileuszu.
Liczący ponad 100 m kw. fresk „Niebo polskie” stworzyli w 1938 r. Bolesław Cybis i Jan Zamojski. Głównym elementem malowidła jest kobieca postać symbolizująca Mater Polonię. Fresk przedstawia też inne kobiece postaci prezentujące atrybuty symbolizujące polskie osiągnięcia okresu międzywojennego (fabryki, porty itp.), ale też przedstawicieli typowej dla Polski fauny i flory. Tłem dla tych symboli jest wieczorne niebo z 21 gwiazdozbiorami, które odkryli lub nazwali Polacy.
Zniszczony w 1939 r. przez Niemców fresk został staraniem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego (UMWP), odtworzony w pierwszej połowie br. i od tego czasu, przy wyjątkowych świętach, organizowane są specjalne pokazy malowidła. Jedną z takich okazji będzie przypadające w niedzielę 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości.
Tego dnia na osoby chcące poznać malowidło czekać będzie w dawnej auli Gimnazjum Polskiego (dziś budynek jest własnością UMWP) przewodnik - Marcin Szumny z Departamentu Promocji i Komunikacji Społecznej UMWP. Zaplanowano trzy specjalne pokazy o godz. 13, 14 i 15. Na użytek uczestników prezentacji w auli rozstawione zostaną leżaki umożliwiające wygodne oglądanie fresku.
Jak powiedział PAP Szumny, uczestnicy pokazów poznają historię obiektu, w którym powstało malowidło. „Nie możemy zapominać o kontekście historycznym. Dzisiaj jestem to budynek samorządu, ale przedwojennym gdańszczanom był on znany jako Gimnazjum Polskie” – wyjaśnił Szumny.
Dodał, że w trakcie prezentacji opowie też o tym, jak doszło do rekonstrukcji fresku i jak powstawała kopia malowidła. „Trzecią najważniejszą rzeczą będzie opowieść o tym, co znajduje się na malowidle. Zwrócimy uwagę na symbole, które na nim umieszczono, opowiem o gwiazdozbiorach, które zostały na nim uwiecznione, a także na postaciach, które się na nim pojawiają” – powiedział Szumny.
Przypomniał, że zorganizowane grupy mogą także w powszednie dni zamówić specjalne pokazy malowidła z przewodnikiem. W sprawie tej można kontaktować się z pomocą e-maila m.szumny@pomorskie.eu.
Fresk „Niebo polskie” odtworzył siedmioosobowy zespół artystów związanych z Pracownią Malarstwa Ściennego i Witrażu gdańskiej Akademii Sztuki Pięknych. Prace, którymi kierował prof. Jacek Zdybel z ASP w Gdańsku, rozpoczęły się w sierpniu ub.r. i zakończyły w kwietniu br.
Prace malarskie poprzedziły poszukiwania materiałów, które pokazywały wygląd fresku. Artyści dotarli do kilkunastu fotografii, na podstawie których udało się odtworzyć wygląd mniej więcej 98 proc. malowidła. Współcześni plastycy użyli farb o kolorach dokładnie takich, jakie zastosowali autorzy oryginału. Fresk powstał z użyciem techniki reliefu, która pozwala na uzyskanie wrażenia przestrzenności malowidła.
W trakcie prac przy fresku okazało się, że Niemcy po przejęciu w 1939 r. obiektu, nie skuli całości fresku: pozostawili na suficie niewielki fragment oryginalnego malowidła. Został on odrestaurowany i wyeksponowany.
Oprócz malowidła na suficie artyści z gdańskiej ASP odtworzyli także - towarzyszące w oryginale freskowi, naścienne obrazy pokazujące panoramy 12 miast: Gdyni, Bydgoszczy, Kruszwicy, Gniezna, Poznania, Katowic, Krakowa, Sandomierza, Kazimierza, Warszawy, Torunia i Gdańska. Przedstawiające miasta obrazy układają się w dwa ciągi, z których jeden pokazuje linię kolejową prowadzącą z Gdyni do Katowic, a drugi - ciąg miast nadwiślańskich.
Budynek dawnego Gimnazjum Polskiego po wojnie przez kilkadziesiąt lat służył jako obiekt edukacyjny. Kilka lat temu miasto Gdańsk przekazało budynek Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Pomorskiego, który na przełomie ubiegłego i bieżącego roku - kosztem około 10,5 mln zł, wyremontował i dokonał adaptacji obiektu przekształcając go tak, by służył do celów biurowych.
Odtworzenie fresku „Niebo polskie” było jednym z ważniejszych przedsięwzięć wpisujących się w pomorskie obchody stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Gimnazjum Polskie rozpoczęło działalność w Gdańsku w 1922 roku. Uczęszczały do niego głównie dzieci polskich urzędników. Wyjątkowa ozdoba szkolnej auli powstała na przełomie 1938 i 1939 roku. Po wybuchu II wojny światowej Niemcy skuli sufit w auli tak, by uniemożliwić ewentualne odtworzenie „Nieba polskiego”. (PAP)
autor: Anna Kisicka
aks/ pat/
