Grzegorz Jarzyna. Fot. PAP/M. Obara
The Segal Center Film Festival on Theatre and Performance zaprezentował w piątek spektakl Grzegorza Jarzyny „G.E.N”. Dyrektor festiwalu Frank Hentschker powiedział o TR Warszawa, że jest pierwszym teatrem, zdolnym sprostać wyzwaniom XXI wieku.
Hentschker zobaczył przedsięwzięcie Jarzyny w Japonii na Yokohama TPAM - Performing Arts Meeting. Ocenił spektakl jako niezwykłą demonstrację rzeczywistości wirtualnej.
„Początkowo bardzo sceptycznie odnosiłem się do tego, czy 90-minutowy projekt VR mógłby naprawdę sprawdzić się w teatrze. Kiedy to zobaczyłem byłem oszołomiony złożonością, formalną inwencją, estetyką i wartością artystyczną tej nowej hybrydowej formy. Nigdy nie widziałem czegoś takiego jak to, co stworzył Grzegorz Jarzyna” – powiedział PAP dyrektor festiwalu.
Określił spektakl jako reakcję na kryzys artystyczny i polityczny.
„Brecht powiedział: +Nowe czasy potrzebują nowych form teatru+ i wierzę, że TR Warszawa wprowadził w tym spektaklu nową istotną formę. Nie mogę się doczekać, aby zobaczyć, co wymyślą, kiedy wprowadzą się do swojej nowej przestrzeni. Mogą być pierwszym teatrem zdolnym sprostać wyzwaniom XXI wieku” – podsumował Hentschker.
Spektakl polskiego artysty wykorzystuje technologię VR stosowaną m.in. przez twórców gier komputerowych. Pozwala ona na zanurzenie w rzeczywistości rozszerzonej (augmented reality), gdzie świat generowany komputerowo nakłada się na rzeczywisty.
Do zacierania tej granicy przyczynia się technika 360. Umożliwia odbiorcy patrzeć na obraz nie tylko na wprost, ale także wokół niego, z pozycji usytuowanej w centrum sceny. „G.E.N” jest uważany za pierwszą w Polsce realizację teatralną VR. Premiera miała miejsce w lutym 2017 r. w TR Warszawa.
Grzegorz Jarzyna w rozmowie z PAP podkreślił, że jego przedsięwzięcie jest na tyle nowe, że trudno je jeszcze nazwać i opisać. Trwa dyskusja na ten temat.
„Słuchamy raczej tego, co ludzie czują. Jest to tak nowe medium dla teatru, że potrzebujemy o tym mówić, aby teoretyzować” – wyjaśnił reżyser. Zainspirowało go sympozjum o przyszłości VR odbywające się w warszawskim Centrum Nauki Kopernik. Zachwyciły go możliwości, jakie niesie VR. Uznał to za idealne medium, które najlepiej obecnie zapisuje spektakl teatralny.
Organizatorzy nowojorskiego wydarzenia przedstawiają je jako opowieść o alternatywnej wspólnocie, której członkowie kontestują rzeczywistość, aby poprzez prowokacje zmienić system oparty na strachu, manipulacji i zniewoleniu jednostki.
Przypominają, że Jarzyna odpowiada na film Larsa von Triera „Idioci” (1998) o grupie młodych ludzi, którzy udając niepełnosprawnych intelektualnie ośmieszają zachodnie normy społeczne. Istotą "G.E.N" nie jest krytyka systemu społeczno-politycznego, ale próba refleksji nad naturą człowieka, który mimo postępu cywilizacyjnego i ewolucji nie rozwija się moralnie.
The Segal Center Film Festival on Theatre and Performance to doroczne wydarzenie z udziałem artystów teatralnych i filmowców z całego świata. Program obejmuje ponad 30 filmów fabularnych, krótkometrażowych, dokumentalnych oraz spotkania z twórcami z 15 krajów, w tym Australii, Francji, Niemiec, Iranu, Włoch, Japonii, Wielkiej Brytanii i USA.
Prezentacja „G.E.N” na festiwalu była możliwa dzięki współpracy z Instytutem Kultury Polskiej w Nowym Jorku.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
edytor: Paweł Tomczyk
ad/ pat/
