W czwartek wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński udaje się z wizytą do Szwajcarii. W jej trakcie weźmie m.in. udział w otwarciu wystawy nt. Archiwum Eissa.
Polska po blisko 75 latach i po ponadrocznych negocjacjach odzyskała Archiwum Eissa, jeden z największych zbiorów dokumentujących działania ratunkowe polskiej dyplomacji na rzecz zagrożonych Zagładą Żydów. Archiwum dokumentuje akcję ratunkową prowadzoną w okresie II wojny światowej z Berna przez ówczesnego polskiego ambasadora Aleksandra Ładosia i jego dyplomatów oraz współpracujące z nimi organizacje żydowskie.
W programie wizyty wicepremiera zaplanowano otwarcie wystawy nt. Archiwum Eissa w Rezydencji Ambasadora RP w Bernie, a także wręczenie odznaczenia "Zasłużony dla Kultury Polskiej" konsulowi honorowemu RP w Zurychu Markusowi Blechnerowi, który przyczynił się do odzyskania przez Polskę archiwum.
Minister kultury zapali także znicz pod tablicą upamiętniającą konsula RP Konstantego Rokickiego, który należał wraz z Ładosiem do tzw. Grupy Berneńskiej, wystawiającej podczas II wojny światowej fałszywe paszporty Żydom, by umożliwić im ucieczkę do krajów Ameryki Południowej.
Dokumenty rebbe Chaima Eissa trafiły – wraz z jednym z jego potomków – do Izraela. Rozmowy w sprawie ich uzyskania rozpoczęły się latem ubiegłego roku. Polskim dyplomatom udało się zlokalizować Archiwum Eissa w prywatnej kolekcji rodzinnej w Izraelu dzięki konsulowi honorowemu w Zurychu Markusowi Blechnerowi. Od lata 2017 r. do sierpnia 2018 r. prowadzono rozmowy na rzecz pozyskania zbioru. Kluczowe było przekonanie spadkobierców Chaima Eissa, że miejsce archiwaliów jest w Polsce, w instytucjach dokumentujących Holokaust i przedwojenne życie społeczności żydowskiej.
Zbiór, który zakupiła Polska, obejmuje osiem paszportów Paragwaju sfabrykowanych przez polskich dyplomatów dla ratowania Żydów, unikatowe i nigdy niewykorzystane zdjęcia osób ubiegających się o takie paszporty, oryginalna listę z kilkoma tysiącami nazwisk Żydów z gett, którzy w ten sposób próbowali się ratować z Zagłady oraz szereg dokumentów, w tym korespondencję między polskimi dyplomatami i organizacjami żydowskimi.
Zakup kolekcji był możliwy dzięki wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Archiwum pozostanie przez kilka miesięcy w Bernie, gdzie będzie wystawiane. Do Polski przybędzie na początku 2019 roku i znajdzie się w zbiorach Muzeum Auschwitz-Birkenau, gdzie dokumenty zostaną poddane konserwacji a następnie dogłębnie przeanalizowane przez archiwistów i historyków.
Archiwum Eissa ma być prezentowane w nowej siedzibie Muzeum Historii Polski, a także na wystawach w różnych placówkach muzealnych w całej Polsce. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ pat/
