Obraz Mikalojusa Konstantinasa Ciurlionisa "Rajgród. II" z tryptyku. 1907. Źródło: Muzeum w Kownie
W Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie otwarta została w czwartek wystawa prac litewskiego malarz i kompozytora Mikalojusa Konstantinasa Ciurlionisa. „Wreszcie Ciurlionis jest w Krakowie!” – mówił podczas wernisażu minister kultury Litwy Sarunas Birutis.
Ekspozycja to jedno z wydarzeń największej od lat prezentacji kultury litewskiej w Polsce.
Minister Birutis przypomniał, że prace Mikalojusa Konstantinasa Ciurlionisa dopiero po ogłoszeniu niepodległości przez Litwę zaczęły być pokazywane poza jej granicami, ale jego nazwisko coraz częściej pojawia się w publikacjach na temat historii sztuki światowej.
„Nie dziwi nas fakt, że Ciurlionis, który tak mocno był związany z kulturą polską i intelektualistami polskim, jest w Polsce nadal mało znany. Ale tak nie powinno być” – mówił litewski minister. „Wreszcie Ciurlionis jest w Krakowie!” – dodał. Dziękował też wszystkim osobom, które zaangażowały się w prezentację dorobku artysty w Krakowie.
Według minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzaty Omilanowskiej, „każdy kontakt z obrazami Ciurlionisa jest jakby zanurzeniem się w inną rzeczywistość”.
„Wystawa w naszym Centrum jest okazją do zapoznania polskiej publiczności z niezwykłym dziełem Litwina, który był blisko związany z polskim światem kultury” – podkreślił dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie prof. Jacek Purchla. „Mam nadzieję, że ta wystawa daje szanse na refleksję nad naturą litewskiej tożsamości i szansę na przypomnienie naszych związków z Litwą” – dodał.
Jak podkreśliła Ciurlionis wprowadza odbiorcę w rzeczywistość baśniową, odwołując się do litewskich legend i jest w tym „magia, niebywała wyobraźnia, subtelność i niezwykłe wyrafinowanie”.
„Jego malarstwo charakteryzuje niezwykle wąska gama barwna, ale niezwykle bogatą tonacyjnie oraz umiejętność uchwycenia balansu pomiędzy miłością do natury i chęcią oddania jej piękna, a wystudiowaną potrzebą uczynienia tych obrazów pewną strukturą dekoracyjną. Ta w istocie rzeczy sprzeczność stanowi o tym, że dzieła które powstały w punkcie spotkania tych dwóch sprzeczności niosą w sobie niezwykłą urodę” – dodała Omilanowska.
Na wystawie w MCK, przygotowanej we współpracy z Narodowym Muzeum Sztuki M. K. Ciurlionisa w Kownie, zwiedzający zobaczą blisko 100 obiektów: obrazy, grafiki i szkice. Usłyszą także wybrane kompozycje muzyczne Ciurlionisa.
W twórczości artysty, który zmarł mając zaledwie 36 lat, można według krytyków odnaleźć elementy symbolizmu, secesji, ekspresjonizmu i malarskiej abstrakcji. Ekspozycja "M.K. Ciurlionis. Litewska opowieść” pokazuje wielowymiarowość twórczości Ciurlionisa, który malował, komponował, próbował swoich sił także w literaturze i fotografii.
Zwiedzający zobaczą m.in. cykl ośmiu obrazów "Zima" i inspirowane litewskim krajobrazem, mitologią i folklorem prace takie tryptyk "Rajgród" czy "Litewski cmentarz" oraz szkice do nieukończonej opery "Jurata".
Dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie prof. Jacek Purchla podkreślił, że „Ciurlionis zajmuje nie tylko szczególne miejsce w litewskim panteonie narodowym, ale też szczególne miejsce w geografii sztuki europejskiej przełomu XIX i XX wieku”.
„Wystawa w naszym Centrum jest okazją do zapoznania polskiej publiczności z niezwykłym dziełem Litwina, który był blisko związany z polskim światem kultury” – podkreślił prof. Purchla. „Mam nadzieję, że ta wystawa daje szanse na refleksję nad naturą litewskiej tożsamości i szansę na przypomnienie naszych związków z Litwą” – dodał.
Wystawa potrwa do 31 stycznia. Kompozycje Ciurlionisa zabrzmiały w czwartek podczas wernisażu, można je będzie usłyszeć także podczas koncertów w piątek i w sobotę w Filharmonii Krakowskiej, które poprowadzi litewski dyrygent Modestas Pitrenas a wystąpi litewski pianista Lukas Geniusas zdobywca II nagrody podczas Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w 2010 r.
Podczas prezentacji kultury litewskiej w Polsce publiczność będzie mogła zobaczyć na Wawelu niezwykły arras Zygmunta Augusta ze zbiorów Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie i poznać współczesnych litewskich pisarzy, którzy będą gośćmi Festiwalu Conrada i Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie.
Projekt "Litwa w Krakowie" będzie też okazją do zobaczenia w Polsce - podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia - spektaklu "Plac Bohaterów" Thomasa Bernharda w reżyserii Krystiana Lupy. Jego wiosenna premiera w Litewskim Narodowym Teatrze Dramatycznym została uznana za najważniejsze wydarzenia sezonu teatralnego u naszych sąsiadów.
Na zainteresowanych sztuką najnowszą w Bunkrze Sztuki czekać będzie w listopadzie wystawa "Milion linii" - fragment XII Triennale Bałtyckiego. Miłośnicy fotografii będą mogli zapoznać się ze współczesną fotografią litewską na wystawie w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.(PAP)
wos/ par/
