Wydawnictwa towarzystw naukowych, w tym regionalnych i specjalistycznych, uzupełniają wiedzę w wielu obszarach nauki i przyczyniają się do jej popularyzacji - to jeden z wniosków zainagurowanej w piątek w Płocku konferencji „Czasopisma towarzystw naukowych”.
Organizatorem obrad, które zakończą się w sobotę, jest działające od 1820 r. Towarzystwo Naukowe Płockie oraz Rada Towarzystw Naukowych Polskiej Akademii Nauk. Podczas sesji inauguracyjnej dyskutowano m.in. o historii i znaczeniu periodyków wydawanych przez różnego typu towarzystwa naukowe.
„Bez społecznego ruchu naukowego, nauka polska byłaby o wiele uboższa, pozbawiona społecznego charakteru aktywności, rzeszy ludzi i sympatyków nauki. Towarzystwa naukowe swoją aktywnością wydawniczą wypełniają niejednokrotnie swoistą lukę w wielu dziedzinach i obszarach nauki polskiej” – podkreślił podczas konferencji prof. Stanisław Kunikowski z Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, wykładowca tamtejszej Kujawskiej Szkoły Wyższej.
W Polsce działa ponad 300 towarzystw naukowych regionalnych i specjalistycznych, jak np. towarzystwa zrzeszone w Federacji Polskich Towarzystw Medycznych. Towarzystwa naukowe prowadzą własną działalność wydawniczą, publikując najczęściej roczniki i kwartalniki, a także dwumiesięczniki, miesięczniki, czy też kroniki.
Prof. Kunikowski przypomniał, iż wśród towarzystw regionalnych istnieje znaczna grupa wydająca czasopisma specjalistyczne, mimo, że są to instytucje naukowe o charakterze ogólnym. „Niektóre z periodyków wydawanych przez społeczny ruch naukowy posiadają nie tylko dużą renomę w kraju, ale także na arenie międzynarodowej” – zaznaczył.
„Bez społecznego ruchu naukowego, nauka polska byłaby o wiele uboższa, pozbawiona społecznego charakteru aktywności, rzeszy ludzi i sympatyków nauki. Towarzystwa naukowe swoją aktywnością wydawniczą wypełniają niejednokrotnie swoistą lukę w wielu dziedzinach i obszarach nauki polskiej” – podkreślił podczas konferencji prof. Stanisław Kunikowski z Włocławskiego Towarzystwa Naukowego, wykładowca tamtejszej Kujawskiej Szkoły Wyższej.
W przedstawionym podczas konferencji referacie prof. Iwony Hofman, prezes Polskiego Towarzystwa Komunikacji Społecznej oceniła, że czasopisma naukowe, integrujące badaczy i upowszechniające naukę, „stanowią istotny element kultury”. „Są więc nie tylko nośnikiem informacji naukowej, przekaźnikiem treści w międzynarodowym dialogu naukowym, lecz także symbolicznym atrybutem rozwoju społeczeństw, doceniających tzw. transfer wiedzy” – podkreśliła prof. Hofman.
W opracowaniu „Czasopisma towarzystw naukowych w ujęciu medioznawczym” zwróciła jednocześnie uwagę, że zła kondycja finansowa podmiotów wydających te periodyki oraz ich wąska specjalizacja, wpływają zarówno na wielkość nakładu, jak i sposoby dystrybucji. „Panujące nadal przekonanie, że druk jako medium stanowi walor publikacji, powoduje, że czasopisma naukowe na ogół nie mają odpowiednika elektronicznego, nie mówiąc już o wyłącznym otwartym dostępie do treści w sieci” – zaznaczyła prof. Hofman, odnosząc się przy tym do zagadnienia udziału autorów i wydawców czasopism naukowych w dyskursie publicznym.
TNP to jedna z najstarszych tego typu instytucji w Polsce, która od 60 lat wydaje kwartalnik naukowy „Notatki Płockie”.
Założycielami TNP w 1820 r. byli rektor Szkoły Wojewódzkiej Płockiej Kajetan Morykoni, biskup płocki i senator Królestwa Polskiego Adam Prażmowski, a także ziemianin, weteran wojen napoleońskich pułkownik Stanisław Dembowski. Od 2004 r. instytucja, prowadzące badania regionalne, organizująca wykłady, odczyty i wystawy, jest organizacją pożytku publicznego.
Należąca do TNP Biblioteka im. Zielińskich jest jedną z siedmiu najstarszych w kraju. Wchodząc w skład 55 placówek tworzących Narodowy Zasób Biblioteczny, posiada status biblioteki naukowej. Jej księgozbiór liczy ponad 400 tys. woluminów, a do kolekcji specjalnej należy tam ok. 16 tys. zabytkowych piśmiennictwa, z czego w formie cyfrowej zapisano dotychczas 8700 różnego rodzaju wydawnictw.
W zbiorze specjalnym Biblioteki im. Zielińskich TNP znajdują się m.in.: „Boska Komedia” Dantego Alighieri (1487 r.), „Kronika świata” Wernera Rolewincka (1492 r.) oraz pierwsze wydanie z 1543 r. „De revolutionibus orbium coelestium” Mikołaja Kopernika z 1543 r. (PAP)
mb/ agz/
