Prapremiera musicalu na podstawie słynnej powieści Jana Potockiego „Rękopis znaleziony w Saragossie” odbędzie się 24 października w Teatrze Rozrywki w Chorzowie. Spektakl reżyserują Maciej i Adam Wojtyszko, muzykę napisał Krzesimir Dębski.
„Mamy do czynienia z bardzo dziwnym tekstem, bo tak naprawdę to nie wiadomo, jaki jest oryginał. Potocki pisał tę powieść przez wiele lat, w różnych wariantach. To jest arcydzieło literatury polskiej napisane po francusku, a to, że to jest arcydzieło wszyscy wiemy, tylko mało kto zagląda” – powiedział podczas czwartkowej konferencji prasowej w teatrze Maciej Wojtyszko, który jest też autorem adaptacji.
„Mamy do czynienia z niezwykle nowoczesnym myśleniem, oryginalnym, nietypowym. Po pierwsze to powieść szkatułkowa, historia w historii - to nie jest proste do przeniesienia na scenę, chociaż parę razy to robiono z niezłym skutkiem, a jeszcze przedstawienie muzyczne… Jakoś się udaje, ale zamysł jest skomplikowany” – dodał.
„Mamy do czynienia z bardzo dziwnym tekstem, bo tak naprawdę to nie wiadomo, jaki jest oryginał. Potocki pisał tę powieść przez wiele lat, w różnych wariantach. To jest arcydzieło literatury polskiej napisane po francusku, a to, że to jest arcydzieło wszyscy wiemy, tylko mało kto zagląda” – powiedział podczas czwartkowej konferencji prasowej w teatrze Maciej Wojtyszko, który jest też autorem adaptacji.
Adam Wojtyszko spodziewa się, że przedstawienie zrobi wrażenie na widzach. „Jest dużo tańca, erotyki, może jakieś wybuchy, fenomenalna muzyka. To przedsięwzięcie, które działa na zmysły na różnych poziomach. Tekst jest na tyle pojemny, że ilość sensów filozoficznych i społecznych, które może nam się uda przemycić, jest nie do opowiedzenia w czasie jednej konferencji prasowej” – stwierdził.
Uznawany za jedno z najświetniejszych dzieł europejskiego Oświecenia „Rękopis…” to powieść napisana po francusku, przetłumaczona na język polski przez Edmunda Chojeckiego, a opublikowana w 1847 roku. Autor zbudował swoją opowieść posługując się kompozycją szkatułkową. W 1965 r. Wojciech Has przeniósł ją na ekran, a rolę głównego bohatera, Alfonsa van Wordena, zagrał Zbigniew Cybulski.
Odtwórcą tej roli w chorzowskim przedstawieniu jest Kamil Franczak. „Porównania będą nieuniknione, bo Zbigniew Cybulski zapisał się mocno w roli Alfonsa van Wordena, natomiast jakoś ich się nie boję. Zbigniew Cybulski w filmie nie śpiewał, my trochę śpiewamy. Właśnie z tego względu, że jest to forma musicalowa, prowadzimy to trochę w inny sposób aniżeli filmowy” – podkreślił.
Krzesimir Dębski mówił, że praca nad muzyką była przyjemnością, bo tekst tryska emocjami. „Dziennie spływały tony nut, zupełnie spontanicznie. Co minutę-dwie jest zmiana świata - fantazje bohatera, dziwne sny przenoszą nas w odrębne dziwne światy, więc muzyka też musiała podążać za potokiem skojarzeń” – opowiadał.
"Rękopis znaleziony w Saragossie" to mieszanina powieści awanturniczej, powiastki filozoficznej i romansu grozy. Obfituje w nadzwyczajne wątki, autor wplótł też w fabułę swoje przemyślenia dotyczące religii czy sensu życia, odwołując się do ponadczasowych zasad, takich jak: honor, rycerskość, czy zwycięstwo dobra nad złem.
Z pozoru nieteatralny tekst doczekał się czterech adaptacji i czterech wystawień. W 1992 r. Tadeusz Bradecki wyreżyserował "Rękopis..." według własnej adaptacji w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, a sześć lat później wystawił go w Teatrze Narodowym w Warszawie.
W 2007 r. w Operze Wrocławskiej odbyła się premiera baletu z muzyką Rafała Augustyna, napisaną na zamówienie Opery do libretta, czerpiącego z powieści zaledwie kilka wątków. Autorką inscenizacji i choreografii była Ewelina Sojecka. W 2014 r. Paweł Świątek wyreżyserował "Rękopis znaleziony w Saragossie" w Teatrze im. J. Kochanowskiego w Opolu.
Rok 2015 ogłoszony został m. in. Rokiem Polskiego Teatru oraz Rokiem Jana Potockiego. Złożyły się na to: 250. rocznica powstania Teatru Narodowego w Warszawie oraz 200. rocznica śmierci Potockiego. Patronat nad nią objęło UNESCO.
Jan Potocki (1761-1815) znany jest głównie jako powieścio- i dramatopisarz, tworzący w języku francuskim, ale też jako podróżnik, historyk, etnograf, czy poseł na Sejm Czteroletni. (PAP)
lun/ par/
