Wystawę ponad stu zabytkowych ikon z XVI-XIX wieku, w tym unikatowy zbiór malowideł z klasztoru staroobrzędowców w Wojnowie, można oglądać od środy w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Po raz pierwszy od kilku lat muzeum w Olsztynie zaprezentowało blisko sto swoich najcenniejszych ikon. Najstarsza z nich - datowana na początek XVI wieku - ikona "Chrystusa Pantokratora w popiersiu" jest wiernym naśladownictwem dzieła Andrieja Rublowa.
Według kuratora wystawy Grażyny Kobrzenieckiej-Sikorskiej kolekcja jest unikatem w skali światowej ze względu na ikony staroobrzędowców, pochodzące z klasztoru p.w. Zbawiciela i Trójcy Świętej w mazurskim Wojnowie.
"Wyróżnia się tle innych zbiorów zarówno jakością artystyczną i technologiczną obiektów, jak też różnorodnością tematów ikonograficznych" - powiedziała kurator.
Na wystawie pokazano ikony w układzie tematycznym. Odrębnie zaprezentowano malowidła poświęcone Matce Bożej, Chrystusowi, Trójcy Świętej - w typie starotestamentowym i nowotestamentowym oraz świętom (prazdnikom) i różnym świętym. Są tam zarówno obrazy dużego formatu, umieszczane w centrum ikonostasu, jak i mniejsze, służące do prywatnej modlitwy.
W centrum wystawy zaaranżowano wnętrze świątyni staroobrzędowej (molenny) z ikonami i innymi obiektami kultu religijnego z dawnego klasztoru staroobrzędowców w Wojnowie k. Mrągowa. Poza obrazami są tam księgi liturgiczne, tkaniny, świeczniki i kadzielnice.
Jak podkreślili muzealnicy spuścizna po staroobrzędowcach jest historycznym dziedzictwem regionu. Muzeum otrzymało ikony w latach 70. ubiegłego wieku po śmierci ostatniej przeoryszy mazurskiego klasztoru.
Ruch starowierców pojawił się w prawosławiu rosyjskim w XVII wieku w proteście przeciwko reformom patriarchy Nikona. Uznano ich za schizmatyków, wrogów religii i państwa, prześladowano dekretem carskim i zmuszono do emigracji. Jedna z takich grup osiedliła się na początku XIX wieku w Wojnowie.
Uzupełnieniem olsztyńskiej wystawy jest aneks poświęcony technice wykonywania ikon. Pokazuje on poszczególne etapy tworzenia obrazu, wzorniki malarskie, receptury kładzenia złota czy przygotowania farb.
Otwarta w środę wystawa będzie miała charakter stały.
Kolekcja ikon w zbiorach Muzeum Warmii i Mazur tworzona była od ponad pół wieku i liczy blisko pół tysiąca obiektów. W grudniu 1990 roku w wyniku włamania z sal wystawowych skradziono 29 najcenniejszych ikon, w tym przedstawiającą "Trzy Marie u grobu Chrystusa", datowaną na początek XVI wieku. Do dzisiaj żadnego ze skradzionych wówczas dzieł nie odnaleziono.(PAP)
mbo/ abe/
