Janusz Wałek. Źródło: Muzeum Narodowe w Krakowie
W wieku 77 lat zmarł historyk sztuki Janusz Wałek, emerytowany pracownik Muzeum Narodowego w Krakowie, wieloletni kierownik Działu Malarstwa Europejskiego Muzeum Czartoryskich, opiekun „Damy z gronostajem” Leonarda da Vinci.
"Z głębokim smutkiem zawiadamiamy o śmierci Pana Janusza Wałka, wieloletniego kierownika, strażnika i opiekuna zbiorów Działu Malarstwa Europejskiego Muzeum Książąt Czartoryskich i MNK, autora licznych wystaw, znawcę malarstwa, poetę wrażliwego na piękno sztuki i świata. Dla wielu z nas był wspaniałym kolegą i przyjacielem, dla innych prawdziwym autorytetem" – napisał we wtorek dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Andrzej Betlej.
Janusz Wałek urodził się w 1941 r. w Bobowej, w rodzinie nauczycielskiej. Od 14 roku życia był związany z Krakowem. Był uczniem słynnego "Nowodworka". Chciał studiować architekturę, ale po lekturze "Wiadomości o stylach" Władysława Witwickiego wybrał historię sztuki na UJ.
Podczas studiów zetknął się m.in. z prof. Adamem Bochnakiem, prof. Karolem Estreicherem i prof. Jerzym Szablowskim ówczesnym dyrektorem Zamku Królewskiego na Wawelu. Jak wspominał w rozmowie zarejestrowanej w Mediatece Muzeum Narodowego w Krakowie, rodzice oraz profesorowie zainspirowali go do "traktowania historii sztuki nie tylko jako wąskiej i zamkniętej dyscypliny, ale jako jednego z działów bardzo szeroko pojętej humanistyki".
Po studiach nie mógł znaleźć zatrudnienia jako historyk sztuki. Trafił do Zakładu Karnego w Ruszy pod Krakowem, gdzie pracował jako wychowawca ds. kulturalno-oświatowych.
W lutym 1968 r. zaczął pracę w Muzeum Narodowym – w oddziale Zbiory Czartoryskich. Początkowo był zatrudniony w dziale oświatowym i oprowadzał wycieczki. Wkrótce za namową Marka Rostworowskiego przeszedł do Działu Malarstwa Europejskiego, gdzie zajmował się malarstwem niemieckim.
W latach 70. zaczął się opiekować najdroższym dziełem w polskich zbiorach - "Damą z gronostajem" Leonarda da Vinci. Towarzyszył jej w kilkunastu zagranicznych podróżach, m.in do USA, Japonii i Włoch. Potrafił ze swadą opowiadać o każdym z tych wyjazdów.
Razem z Markiem Rostworowskim współtworzył wystawę "Polaków portret własny" (1979/80). Był także autorem scenariusza i kuratorem wystawy urządzonej w Muzeum Narodowym w 2007 r. w setną rocznicę śmierci Stanisława Wyspiańskiemu "Stanisława Wyspiańskiego teatr ogromny". W latach 1986-1989 oraz 1994-1997 był wykładowcą historii sztuki na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
Ostatnią ekspozycją, w której przygotowaniu uczestniczył była ekspozycja "Najcenniejsze" wiosną 2017. Zaprezentowano na niej w krakowskim Arsenale 350 obiektów wybranych z liczącej 336 tys. muzealiów kolekcji Książąt Czartoryskich. "Chcemy dać publiczności satysfakcję stanięcia przed obiektami, które są tego warte" – mówił wówczas dziennikarzom Janusz Wałek, pytany o kryteria, jakimi kierował się przy wyborze przedmiotów. Przypomniał, że Muzeum Czartoryskich było nazywane kiedyś "małym Luwrem" i jest to zasadne, bo w kolekcji znajdują się, podobnie jak w Paryżu, zabytki od starożytności po wiek XIX.
W Muzeum Czartoryskich Janusz Wałek pracował ponad 40 lat, znakomicie znał jego kolekcję i zależało mu na tym, by także po remoncie siedziby muzeum była ona prezentowana, jak w najlepszych tego typu placówkach na świecie. (PAP)
Autor: Małgorzata Wosion-Czoba
wos/ agz/
