Album poświęcony Czesławowi Niemenowi zaprezentowano w czwartek na Międzynarodowych Targach Książki w Mińsku. „To hołd dla artysty, ale też próba zachowania jego pamięci” – mówili autorzy. 16 lutego przypada 80. rocznica urodzin muzyka.
„W 1976 roku, gdy dawał koncert w Mińsku, przeprowadzałam z nim wywiad. Wtedy się w nim nie zakochałam, ale gdy w 2009 roku kręciłam pierwszy poświęcony mu film dokumentalny – zakochałam się na zabój” – mówiła PAP Wiera Sawina, współautorka albumu, reżyserka i współinicjatorka utworzenia Klubu-Muzeum Czesława Niemena w Starych Wasiliszkach, gdzie młody Niemen, wówczas jeszcze Czesław Wydrzycki, spędził młodość.
„To był niezwykły artysta, wielkiego, światowego formatu, a do tego piękny mężczyzna” – powiedziała Sawina.
„Mogę z całą pewnością stwierdzić, że Wierę łączy z Niemenem jakaś niezwykła, kosmiczna więź, dzięki temu nasza książka to taki film na papierze” – dodał z kolei Wital Rakowicz, autor zdjęć i również popularyzator pamięci o artyście na Białorusi.
„To pewnie brzmi zbyt szumnie, ale czasem jako fotografa porównują mnie do Napoleona Ordy, czyli kogoś, kto zachowuje odchodzący świat. Chcemy w naszej książce właśnie zachować to, co zostało, i przekazać potomkom” – powiedział artysta. „W tej książce zebraliśmy w jednym miejscu praktycznie wszystko, co dotyczy życia Niemena na Białorusi” – wyjaśnił.
„U nas imię Niemena jest praktycznie nieznane, chociaż przecież on urodził się na terenie dzisiejszej Białorusi. Dlatego możemy nazywać go krajanem, choć oczywiście to wielki Polak” – uważa Rakowicz.
Słynny muzyk przyszedł na świat 16 lutego 1939 roku jako Czesław Juliusz Wydrzycki w Starych Wasiliszkach, niedaleko Szczuczyna w dzisiejszym obwodzie grodzieńskim. Po 1945 r. tereny te znalazły się w granicach Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Ludowej. Rodzina artysty przeniosła się do Polski w 1958 roku, w ramach ostatniej fali powojennej repatriacji Polaków z tych terenów.
Jak podkreślali autorzy albumu, Niemen fascynuje ich na wielu płaszczyznach, zarówno jako muzyk i artysta, który nie bał się eksperymentów, ale także jako człowiek, którego losy były bardzo trudne i w dużej mierze tragiczne. Swoją działalność na rzecz upamiętniania Niemena artyści traktują jako „dług wdzięczności”.
„Za filmem w 2009 r. poszło otwarcie muzeum w Starych Wasiliszkach, restauracja organów, na których grał jako młody chłopak. Zbieraliśmy eksponaty, fotografie, dokumenty archiwalne, kupiliśmy pianino do muzeum. Trzeba przyznać, że pomysł domu muzeum bardzo chętnie podchwyciły władze rejonu szczuczyńskiego” – opowiadała Sawina.
Muzeum znajduje się w Starych Wasiliszkach, w dawnym domu rodzinnym Niemena. „Zanim wyjechał, przeżył tu 19 lat. To wystarczyło, by zapisać się w pamięci mieszkańców. Dzięki niemu o Wasiliszkach wiedzą dzisiaj ludzie na wszystkich kontynentach” – mówił PAP latem kierujący placówką Uładzimir Sieniuta.
„Zapamiętałam, że świetnie mówił po rosyjsku, z czarującym akcentem. Dużo mówił o poezji Norwida. Pamiętam, że w ZSRR wydano wtedy jeden mały tomik tego poety. Właśnie tę szarą książeczkę wspomniał niegdyś Josif Brodski” – opowiadała Sawina.
Prezentację albumu „Czesław Niemen” zorganizował Instytut Polski w Mińsku, a odbyła się ona na polskim stoisku Międzynarodowych Targów Książki w Mińsku. Wydanie książeczki wsparły władze rejonu szczuczyńskiego.
16 lutego w Starych Wasiliszkach odbędą się uroczystości z okazji 80. rocznicy urodzin Czesława Niemena.
Z Mińska Justyna Prus (PAP)
just/ jo/ kar/
