Na praskim Zamku w obecności prezydenta Milosza Zemana zainaugurowano w środę wystawę fotograficzną zatytułowaną „1989. Upadek Żelaznej Kurtyny”. Jest to ok. 700 zdjęć z Polski, Węgier, Bułgarii, NRD, Rumunii i Czechosłowacji.
Zeman zwrócił uwagę, że podczas zbliżających się obchodów rocznicy aksamitnej rewolucji z listopada 1989 r. ujawnią się różne grupy ludzi. Jedna z nich to ci, którzy uczestniczyli w ówczesnych wydarzeniach. „Będzie też grupa ludzi, którzy jedynie przypatrywali się, i możliwe, że oni będą najbardziej gorliwi, starając się przekazać, że tak naprawdę to oni zorganizowali rewolucję, przygotowali i przeprowadzili” – powiedział.
Prezydent dodał, że trzecią grupę będą tworzyć ci, którzy wówczas byli przeciwko, a teraz będą występować jako najwięksi obrońcy aksamitnej rewolucji. „Miejmy głęboką pogardę dla osób, które przywłaszczają sobie rezultaty rewolucji, i co więcej robiły wszystko, aby rewolucja zakończyła się niepowodzeniem” – mówił Zeman inaugurując wystawę.
Autorami zdjęć z Polski, które obrazują m.in. Okrągły Stół, wybory w czerwcu 1989 r., likwidację komunistycznych pomników czy demonstracje przeciwko wyborowi gen. Jaruzelskiego na prezydenta, byli m.in. nieżyjący już: Krzysztof Miller, Erazm Ciołek i Aleksander Jałosiński. Są też prace Chrisa Niedenthala, Anny Beaty Bohdziewicz i Andrzeja Iwańczuka.
Część fotografii udostępniła wrocławska Niezależna Agencja Fotograficzna „Dementi” współpracująca z Ośrodkiem „Pamięć i Przyszłość”. Uwagę Czechów zwracają m.in. zdjęcia NAF wykonane w listopadzie 1989 r., na kilka tygodni przed aksamitną rewolucją w Czechosłowacji, gdy we Wrocławiu spotkali się najważniejsi bardowie i pieśniarze. Dzięki Solidarności Polsko-Czechosłowackiej po raz pierwszy od lat śpiewali dla swojej publiczności. Z Solidarnością Polsko-Czechosłowacką związane jest także zdjęcie z demonstracji pod hasłem „Nigdy więcej bratniej pomocy”, która odbyła się w sierpniu 1989 roku, w rocznicę inwazji na Czechosłowację wojsk Układu Warszawskiego.
Zdjęcia z Węgier m.in. związane są z nadzieją, jaką były przecinane druty kolczaste, tworzące realną żelazną kurtynę. Najpierw, co pokazują niektóre fotografie, zasieki odłączono od prądu wysokiego napięcia. Są zdjęcia komunistycznych reformatorów i żołnierzy sowieckich, którzy później opuszczali Węgry.
Wystawa przypomina demonstracje, interwencje sił bezpieczeństwa, przemówienia polityków i sukces aksamitnej rewolucji, którą uosabiali dysydent i późniejszy prezydent Vaclav Havel i związany z praską wiosną sekretarz generalny partii komunistycznej Aleksander Dubczek. Część wystawy dotyczącej Czechosłowacji poświęcono uciekinierom z NRD, którzy we wrześniu 1989 r., na wiadomość o likwidacji zasieków na granicy Austrii z Węgrami, wybrali drogę przez praską ambasadę Republiki Federalnej Niemiec. Symbolem tego exodusu są m.in. fotografie porzucanych w praskich uliczkach samochodów Trabant.
Nie brak zdjęć burzonego muru berlińskiego i kontrastujących z aksamitną rewolucją dramatycznym przebiegiem krwawych wydarzeń w Rumunii, gdy w grudniu 1989 r. obalono władzę Nicolae Ceausescu.
Wystawa będzie czynna do 30 listopada br.
Z Pragi Piotr Górecki (PAP)
ptg/ az/ mc/
